التهاب حاد روده
اسهال یا التهاب حاد روده یک بیماری عادی است. التهاب روده کوچک را آنتریت و التهاب روده بزرگ را کلیت گویند. در التهاب حاد روده ، مخاط روده متورم ، آبکی و دفعات اجابت مزاج زیاد می‌شود و در مدفوع آبکی ممکن است بلغم و خون نیز دیده شود. علایم دیگر آن دل پیچه ، دردهای قولنجی ، نفخ ، بی‌اشتهایی و حالت تهوع است.
در التهاب روده بزرگ بیمار احساس جسم خارجی در روده مستقیم نموده و تصور می‌نماید مزاجش می‌خواهد کار کند و حال آنکه اجابتی صورت نمی‌گیرد و یا اینکه مقدار بسیار کمی بلغم خارج می‌شود. علت التهاب روده سرماخوردگی ، عفونت میکروبی و مسمومیت غذایی بخصوص در فصل تابستان است.
کولیت قرحه‌ای
در واقع کولیت روده نوعی التهاب مزمن روده بزرگ است که در مخاط متورم آن زخمهایی تولید می‌شود و مدفوع از چرک و بلغم و خون احاطه می‌شود.
کلیت غشایی
کلیت غشایی یک نوع بیماری آلرژیک است که اکثرا در زنان عصبی دیده می‌شود. در کلیت غشایی دور مدفوع را یک غشای بلغمی فرا می‌گیرد.
التهاب مزمن روده
اکثرا بعد از یک التهاب حاد روده و معالجه ناقص ، بیماری به شکل مزمن ادامه می‌یابد. گاه پس از ابتلای به حصبه و یا اسهال خونی ، تورم مزمن مخاط روده باقی می‌ماند. بیمار همیشه از نفخ و سنگینی شکم شکایت دارد و متناوبا به اسهال و یبوست دچار می‌شود. این نوع عوارض ممکن است ماهها و بلکه سالها طول بکشد.
کرون
بیماری التهابی است که معمولا ضخامت کلی دیواره روده و بویژه زیر مخاط را در بر می‌گیرد و بطور نمونه ضایعات در چندین قسمت جدا از هم در روده ایجاد می‌شود. ضایعات زخم می‌شوند و شقاقهایی ایجاد می‌شوند که می‌توانند به فیستول و آبسه منجر شوند، دیواره روده کوچک ، محتقن و ضخیم می‌شود و قطر لوله باریک می‌گردد. در اواخر بیماری ، دیواره روده بطور دایمی فیبروزه ، ضخیم و باریک می‌شود.
علائم بيماري:
علائم كرون شامل درد شكمي، اسهال و كاهش وزن بدن است. البته علائمي كه كمتر شايع است، مانند كاهش اشتها، تب، عرق شبانه، درد مقعد و گاهي خونريزي از مقعد نيز ديده مي‌شود. بيماري كرون ابتدا باعث زخم‌هاي كوچك روي سطح داخلي روده‌ها مي‌شود كه به مرور زمان، عميق‌تر و بزرگ‌تر مي‌شوند و مي‌توانند باعث خشكي، باريك شدن و حتي انسداد روده شوند. علائم بيماري كرون، بستگي به محل ايجاد آن، گستردگي و شدت التهابي دارد. در كرون با التهاب كولوني، درد شكمي و اسهال خوني از علائم شايع است، ضمن اين‌كه فيستول مقعدي و آبسه‌هاي اطراف مقعد نيز ممكن است ايجاد شود.
عوارض بیماری‌های التهابی روده
1- انسداد: در بیماری کرون، التهاب مزمن می تواند موجب تنگ شدن روده شود و چیزی نتواند از آن عبور کند. این مشکل را به نام انسداد روده می خوانند و باعث هضم نشدن غذا و ایجاد گاز در دستگاه گوارش می گردد. علائم این مشکل عبارت است از: دل درد، تهوع، استفراغ و ورم شکم. انسداد روده بوسیله جراحی درمان می شود.
2- آبسه یا فیستول: گاهی اوقات زخم های عمیق گوارشی موجب ایجاد چرک و آبسه می شوند. علائم آن شامل تب، درد و ورم است.
اگر زخم به عضو کناری باز شود (راه پیدا کند)، یک راهی (کانال) را به نام فیستول می سازد.
ایجاد فیستول بین کولون (روده بزرگ) و واژن باعث ورود باکتری به واژن می شود.
فیستول در مثانه می تواند باعث عفونت مزمن دستگاه ادراری گردد.
فیستولی که به پوست می رسد، می تواند زخم های خارجی را بوجود آورد.
فیستول و آبسه توسط جراحی درمان می شوند.
بيماري كرون از تشخيص تا درمان:
بالا بودن تعداد گلبول‌هاي سفيد در تست‌هاي آزمايشگاهي، نشانه عفونت يا التهاب است. همچنين كاهش گلبول‌هاي قرمز خون (كم‌خوني)، كاهش پروتئين خون و مواد معدني كه از طريق اسهال از دست مي‌رود نيز مي‌تواند نشان‌دهنده بيماري كرون باشد. به گفته متخصصان Mayoclinic ، بررسي با اشعه ايكس با ريوم نيز براي تشخيص محل، نوع و شدت بيماري، زخم‌ها، باريك شدن روده‌ها و فيستول‌هاي ايجاد شده به كار مي‌رود.
البته كولونوسكوپي روش دقيق‌تري براي تشخيص زخم‌هاي كوچك يا نواحي التهابي كوچك در كولون است. سي‌تي‌اسكن نيز مي‌تواند تصاويري از داخل شكم و لگن را نشان دهد و بخصوص براي شناسايي آبسه‌ها مفيد است.
آندوسكوپي با كپسول ويدئويي كه حاوي يك دوربين بسيار ريز است و بلعيده مي‌شود، تصاوير لايه داخلي روده كوچك را به گيرنده‌اي كه روي كمر بسته مي‌شود، ارسال مي‌كند و باعث تشخيص زودهنگام نشانه‌هاي خفيف بيماري كرون مي‌شود، البته اين روش نبايد در بيماران با انسداد روده كوچك انجام شود، چرا كه كپسول ممكن است در پشت ناحيه مسدود شده گير كرده و وضعيت را بدتر كند.
در مورد درمان اين بيماري بايد گفت بيماراني كه علائم خفيف دارند، نيازمند درمان نيستند. اين بيماران معمولا دوره‌هايي از عود‌كردن بيماري (وخيم‌تر شدن التهاب) را متعاقب دوره‌هايي از بهبود نسبي (كاهش التهاب) كه ماهها تا سالها طول مي‌كشد، تجربه مي‌كنند
داروها:
داروهايي كه براي درمان كرون استفاده مي‌شوند، شامل عوامل ضدالتهابي مانند تركيبات ASAـ5 و كورتيكواستروئيدها و نيز آنتي‌بيوتيك‌هاي موضعي و تعديل‌كننده‌هاي سيستم ايمني هستند. داروي ضدالتهاب مزال آمين براي بيماري در ناحيه روده كوچك بي‌تاثير است.
كورتيكواستروئيدها نيز هر چند به كاهش التهاب كمك مي‌كنند، اما عوارض جانبي زيادي از جمله پف كردن صورت، افزايش موي صورت، عرق شبانه، بي‌خوابي و بيش‌فعالي دارند و در درازمدت نيز موجب افزايش فشار خون، ديابت، پوكي استخوان، آب‌مرواريد، آب‌سياه و… مي‌شوند. اين داروها تنها در مواردي تجويز مي‌شوند كه التهاب روده به درمان‌هاي ديگر پاسخ نمي‌دهد. در اين ميان داروهاي بازدارنده سيستم ايمني به طور مستقيم باعث كاهش التهاب مي‌شوند.
لازم به ذكر است كه مصرف داروهاي بازدارنده سيستم ايمني در درازمدت مي‌تواند اثرات جانبي بسياري از جمله خطر افزايش بيماري‌هاي عفوني مانند سل، هپاتيت B و سرطان را به همراه داشته باشد و به ساير ارگان‌ها نيز آسيب برساند. نقش آنتي‌بيوتيك‌ها در بهبود فيستول‌ها و آبسه‌هاست، همچنين باعث كاهش باكتري‌هاي مضر روده و مهار سيستم ايمني در روده‌ها مي‌شوند. ساير داروها از جمله داروهاي ضداسهال، مسهل‌ها، داروهاي ضددرد، مكمل‌هاي آهن، كلسيم، ويتامين D و ويتامين B12 نيز بسته به نياز و شدت بيماري تجويز مي‌شوند. ممكن است پزشك براي استراحت دادن به روده‌ها و كاهش التهاب، يك رژيم غذايي مخصوص را از طريق تغذيه با لوله يا تزريق مواد مغذي (به صورت وريدي) توصيه كند.
همچنين در موارد تنگ شدن روده‌ها، براي كاهش خطر انسداد، غذاي كم‌فيبر توصيه مي‌شود. چنانچه تغيير در شيوه زندگي و دارودرماني علائم بيماري كرون را بهبود نبخشد، ممكن است پزشك، جراحي را توصيه كند.
در اين روش، بخش آسيب‌ديده دستگاه گوارش برداشته شده و سپس قسمت‌هاي سالم دوباره به هم متصل مي‌شود. همچنين ممكن است براي بستن فيستول‌ها و تخليه آبسه‌ها از جراحي استفاده شود. ضمنا براي پيشگيري از بازگشت بيماري بهترين راه، استفاده از داروها، متعاقب جراحي است.
چه زمان به پزشک مراجعه کنم؟
در صورتی که در چگونگی دفع مدفوع شما تغییرات مداومی به وجود آمده است یا در صورتی که یکی از علائم زیر را دارید، لازم است به پزشک مراجعه کنید :
• دل درد
• خون در مدفوع
• اسهال مداوم که به داروهای ضد اسهال غیر تجویزی پاسخ نمی دهد
• اسهالی که موجب بیدار شدن شما از خواب می شود
• داشتن تب بدون دلیل مشخصی برای مدت بیش از یک یا دو روز
از سری مطالب پزشکی عمومی و غیر تخصصی سایت (اطلاعات عمومی و غیرتخصصی پزشکی برای افزایش دانش سلامت و اطلاعات عمومی پزشکی بازدیدکنندگان)
