تهوع چیست؟
تهوع احساس نیاز به استفراغ کردن است که به صورت احساس نا مطلوبی در ناحیه بالای شکم و روی معده به همراه رنگ پریدکی و افزایش بزاق دهان و گاهی تعریق خود را نشان می‌دهد، البته کودکان بزرگ‌تر قادر به بیان احساس خود هستند ولی در شیر خواران این مرحله را نمی‌توان تشخیص داد.
چرا کودکان دچار تهوع و استفراغ می‌شوند؟
علل استفراغ در کودکان بسیار زیاد است. ضمنا در هر مقطع سنی علل خاصی نیز مطرح است. مثلا در شیرخواران زیر 3ماه حتما باید در صورت بروز استفراغ مسئله را جدی گرفت زیرا ممکن است بیماری‌های خطرناکی همچون عفونت‌های شدید یا انسداد مسیر روده‌ها عامل آن باشد، اما در کودکان بزرگ‌تر از علل شایع‌تر استفراغ، می‌توان عفونت‌های ویروسی دستگاه گوارش، انواع مسمومیت‌ها از جمله مسمومیت غذایی، تغذیه بیش از حد یا نامنا سب با غذاهای چرب، عوارض داروها، عفونت‌های تنفسی بخصوص سینوزیت و آنژین چرکی و بیماری حرکت(استفراغ حین مسافرت) را نام برد. اما خطرناک‌ترین علل استفراغ عبارتند از عفونت یا ا لتهاب تقریبی تمام اعضای اصلی بدن(بخصوص دستگاه گوارش)، افزایش فشار داخل جمجمه و انسدادهای مسیر دستگاه گوارش.
البته باید ذکر کرد که بعضی از کودکان به تحریک پشت حلق خود بسیار حساسند و در صورتیکه به زور به آنها دارو داده شود یا مختصری سرفه کنند ممکن است دچار استفراغ شوند.
خطر استفراغ کودکان چیست؟
مهم‌ترین خطر استفراغ، عدم دریافت مایعات کافی و از دست رفتن آب و املاح از بدن است. که می‌تواند موجب بیحالی، خواب آلودگی و رنگ پریدگی شود. ممکن است مواد استفراغی در کودکان کوچک‌تر وارد مجاری تنفسی شود و موجب انسداد راه هوایی و یا عفونت‌های ریوی گردد. در طی استفراغ داروهای خوراکی هم تحمل نمی‌شوند، بنابراین درمان کودک دچار اختلال می‌شود.
چه زمانی با پزشک مشورت کنید؟
اگر:
• کودک شما زیر 1 سال دارد و بیش از 1 بار استفراغ کرد.
• نشانه‌های کمبود آب بدن را در او مشاهده کردید یا احتمال دادید که او چیزی سمی خورده است.
• گیج و منگ بود. تب بالا، سردرد، جوش یا شکم درد داشت.
• خون در استفراغ‌اش مشاهده شد.
• سخت از خواب بیدار می‌شود، بیمار به نظر می‌رسد یا بیش از 8 بار در ساعت استفراغ می‌کند.
تا كي بايد گرسنه بماند؟
اگر كودك سه تا هشت ساله شما غذايش را چند بار برگردانده، نبايد او را به مدت طولاني گرسنه نگه داريد. شما مي‌توانيد به محض اينكه معده‌اش كمي آرام گرفت، با كربوهيدرات‌هاي پيچيده (مثل نان، حبوبات و برنج)، گوشت بدون چربي، ماست، ميوه‌ها و سبزيجات او را تغذيه كنيد. تصور نكنيد تنها غذاي مناسب براي كودكان در اين شرايط كته و ماست است. اگر فرزندتان اشتهاي خوردن غذاهاي ديگر را ندارد، كته و ماست مي‌تواند گزينه خوبي باشد اما اگر خودش به خوردن برخي ديگر از خوراكي‌هاي گفته شده تمايل دارد، نبايد مانعش شويد.
فرزند شما به‌خاطر بالا آوردن‌هايش دچار ضعف شده و با كالري‌رساني به بدنش بايد انرژی از دست رفته‌اش را جبران كند؛ البته در مورد شير خوردن كودك‌تان پس از استفراغ بايد با پزشكش مشورت كنيد. از آنجا كه نظر متخصصان در اين مورد متفاوت است، از پزشك كودك‌تان تاييدي براي نوشيدن شير در اين شرايط بگيريد.
رژیم غذایی مایع
اگر استفراغ کودک چند ساعت طول بکشد، بایستی علاوه بر آب و محلول او آر اس، غذاهای آبکی به او بدهید.
این خوراکی ها راحت تر جذب بدن می شوند، همچنین مواد مغذی را به بدن کودک می رسانند که به او انرژی می دهد.
آب سیب و آب گوشت به او بدهید.
داروها
استفراغ کودک معمولا بعد از مدت کوتاهی برطرف می شود. لذا بهتر است صبر کنید تا این مشکل از کودکتان دور شود.
بدون تجویز پزشک از داروی ضد تهوع برای کودکان استفاده نکنید. اگر یک ویروس باعث استفراغ کودک شده باشد (که معمولا هم این طور است)، این داروها موثر نخواهند بود.
مصرف مایعات و محلول او آر اس بهتر از داروهای ضد تهوع در درمان استفراغ موثرند.
اگر استفراغ کودک شدید باشد، پزشک چیز دیگری را تجویز خواهد کرد.
درمان کم آبی بدن
برای جلوگیری و بهبود کم آبی بدن، سعی کنید کودکتان آب و مایعات کافی بنوشد. حتی اگر استفراغ او ادامه داشته باشد، کودک می تواند برخی از آنچه را که به او می خورانید، جذب کند.
محلول او آر اس (ORS) بهترین درمان کم آبی بدن در این گونه مواقع است.
آب و محلول او آر اس را برای جبران کم آبی بدن کودکتان به او بنوشانید.
پودر او آر اس را تمام داروخانه ها می فروشند و طرز تهیه محلول آن، روی بسته پودر نوشته شده است. با این همه، ما نیز طرز تهیه آن را برای شما بیان می کنیم.
برای تهیه محلول او آر اس، آب را بگذارید تا خوب بجوشد. آب جوشیده را بگذارید تا خنک شود. چهار لیوان (یک لیتر) از این آب جوشیده را در پارچ بریزید و یک پاکت پودر ORS را در آن حل کنید. این محلول را در یخچال نگه دارید.
در طی روز هر چقدر که می توانید از این محلول، به کودک بدهید. بعد از 24 ساعت هر چقدر از این محلول را که مانده است دور بریزید و برای 24 ساعت بعدی، یک بسته جدید درست کنید.
مهم ترین نکته این است که پدر و مادر باید باور کنند که این محلول برای فرزندشان حیاتی است پس باید با حوصله و آرامش، در دادن محلول به کودک جدی باشند.
درمان خانگی حالت تهوع و استفراغ
زنجبیل، نعنا، دارچین و … موادی هستند که می‌توان در صورت لزوم از آنها به عنوان درمانی خانگی برای جلوگیری از حالت تهوع و استفراغ استفاده کرد.
مسمومیت غذایی و یا اختلالات گوارشی از جمله عواملی هستند که ممکن است باعث ایجاد حالت تهوع و استفراغ بشوند. دلیل تهوع و استفراغ هرچه که باشد نتیجه آن ضعف و بیحالی و ناتوانی است اما اصلا جای نگرانی نیست زیرا می‌‌توانید به راحتی و با چند ماده طبیعی ساده حالت تهوع و استفراغ را برطرف کرده و حس بهتری پیدا کنید. مهم‌ترین کاری که باید در این مواقع انجام دهید نوشیدن آب فراوان است. تهوع باعث کم‌آبی شدید بدن می‌شود پس؛ حتما در طول روز به مقدار زیاد آب بنوشید. در صورتی که حالت تهوع در اثر نارسایی و اسپاسم معده باشد می‌توان با چند ماده طبیعی موجود در منزل از آن جلوگیری نمود.
از سری مطالب پزشکی عمومی و غیر تخصصی سایت (اطلاعات عمومی و غیر تخصصی پزشکی برای افزایش دانش سلامت و اطلاعات عمومی پزشکی بازدیدکنندگان)
