درمان آرتروز مفصل شانه: راه ها و روش ها

مفصل شانه پس از مفصل ران و زانو بالاترین درصد شیوع آرتروز را به خود اختصاص می‌دهد؛ دلیل این جایگاه سوم آن است که برخلاف مفصل‌های بزرگ پایین تنه معمولاً وزنی بر آن تحمیل نمی‌شود. بااین حال، مانند عارضه مفصل ران و زانو، تحلیل غضروف مشخصه بارز آرتروز شانه و منشأ دردی شدید و موجب محدود شدن عملکرد، سفتی مفصل و نقصان یافتن کیفیت زندگی است. اگرچه آرتروز یا ساییدگی شانه قابل درمان نیست، درمان‌های متعددی، هم غیرجراحی و هم جراحی، برای فرونشاندن علائم آرتروز شانه وجود دارند که بیمار می‌تواند با بهره‌گیری از آنها همچنان در عرصه‌ی زندگی فعال باقی بماند.

آرتروز یا ساییدگی مفصل درمان قطعی ندارد. می‌توان گفت تغییراتی که در مفصل به وجود میایند به نوعی غیر قابل بازگشت هستند. در واقع هدف از درمان انجام اقداماتی است که سبب کاهش درد بیمار شوند.

شروع درمان همیشه با انجام اقدامات غیر جراحی است. در بسیاری موارد این اقدامات موجب کاهش درد می‌شود. در صورت عدم پاسخ درمانی مناسب، ممکن است پزشک معالج عمل جراحی را برای درمان بیمارش توصیه کند.

 آرتروز مفصل شانه چیست؟

استخوان  شانه  از دو مفصل ساخته شده است 1- مفصل acromioclavicular (بالاترین  نقطه  استخوان  کتف) 2-مفصل glenohumeral گلونوهومرال .مفصل acromioclavicular در ناحیه  استخوان ترقوه یعنی بالاترین نقطه  استخوان کتف یا شانه  بین اکرومین قرارگرفته است.مفصل گلونوهومرال مفصلی است که در بالای استخوان بازو قراردارد وبه استخوان شانه برخوردمیکند بیماری آرتروزاستخوان معمولا درمفصل acromioclavicular رخ میدهد.

دلائل

یکی ازدلائل بروز آرتروز ساییدگی استخوان ها است که معمولا دلائل آن ناشناخته است اما چندین مورد وجود دارد که میتواند از علائم آرتروز شانه باشد 1- سابقه جراحی مفصل شانه 2- سابقه ضربه 3- التهاب شانه 4- بیماری روماتیسم که ناشی ازآرتروز است 5- استفاده بیش ازحد ازمفصل شانه. خطرابتلا به علائم فوق درافرادی که اجسام سنگین بلند میکنند یا فعالیت های ورزشی انجام میدهند بیشترازافراد دیگر است .بیماری روماتیسم ناشی ازآرتروزبیماری شایعی است که  دربدن افرادی ایجاد میشود که سیستم  ایمنی بدنشان به اشتباه عمل میکند و به مفاصل بدن حمله میکند  وباعث بروز التهاب وآسیب میشود.

علائم و نشانه های بروز آرتروز مفصل شانه چیست ؟

یکی از رایجترین علایم آرتروز شانه درد است فردی که مبتلا به آرتروز شانه میباشد هنگام حرکت مفصل وبعداز حرکت آن دچا ر دردمیشود این افراد همچنین میتوانند هنگام خوابیدن هم احساس درددرمفصل داشته باشند . یکی دیگر از علائم آرتروز شانه کاهش تحرک مفصل است زمانیکه شما میخواهید بازوهای خود را حرکت دهید با محدودیت درحرکت مواجه میشوید. همچینن میتوان میزان تحرک مفصل را با تکان دادن شانه توسط شخصی دیگر ارزیابی کرد.اگر باتکان دادن شانه صدای تلق تلق وغژغژکردن به گوش برسد میتواندازعلائم بروز بیماری آرتروز باشد .

 درمان غیر جراحی ساییدگی یا آرتروز شانه

مهم‌ترین اقدامات درمان غیر جراحی آرتروز شانه عبارتند از :

• کاهش فعالیت‌های بدنی و امتناع از کارهایی که شدت درد شانه و گردن را افزایش می‌دهد. البته باید سعی شود تا آنجا که ممکن است حرکات شانه در طول روز انجام شوند وگرنه بعد از مدتی شانه کاملاً خشک و بدون حرکت می‌شود .

• انجام نرمش‌هایی برای افزایش دامنه حرکتی شانه و افزایش قدرت عضلات شانه می‌تواند درد را کاهش دهد .

• گرم نگه داشتن شانه .

• استفاده از داروهای ضد التهاب .

• تزریق داروهای حاوی کورتیکوستروئید در بعضی موارد با تشخیص پزشک می‌تواند درد را برای 4-3 ماه کاهش دهد. این درمان آرتروز شانه در مواردی که اقدامات قبلی موثر نباشند انجام می‌شود .

استراحت کردن مفصل شانه

این به این معنا است که اگرفردی دچار بیماری آتروز است باید درانجام فعالیت های روزانه خود تغییراتی ایجادکند مثلا افراد ی که دچا ربیماری آرتروزهستند باید ازلباسهای زیپ داربه جای لباس هایی که ازسرپوشیده میشود استفاده کنند ویا برای خشک کردن موها ازسشوارهای ایستاده به جای اینکه مدت طولانی سشوار را بالای سر خود بگیرد استفاده کنند.

مصرف داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی

 مصرف این داروها مانند ایبوپروفن ویا آسپیرین باعث کاهش درد والتهابات میشود برای اطمینان از میزان تاثیر این داروها دربدن حتما با پزشک مشورت کنید.

تزریق استروئید

تزریق استروئید برای درمان درد شانه و  بسیاری ازاختلالات مفصل شانه موثراست معمولا استروئید همراه با بی حس کننده استفاده وبه سرعت باعث کاهش درد بیمارمیشود.تزریق باعث کاهش التهابات وتحرک شانه به راحتی میشود. دقت داشته باشید که تا 2 هفته بعداز تزریق ازانجام هر گونه فعالیت طاقت فرسا خودداری کنید.درمواردی که مسکن های ساده میتوانند درکاهش درد موثرباشد درد تزریق باعث بازگشت درد درکوتاه مدت به مفصل میشود.

 اگر تزریقات به صورت مکرربیشتراز 2یا 3 مرتبه انجام شود تاثیری درمفصل نخواهد گذاشت.  تزریق استروئید دریک یا دوناحیه ملتهب به پزشکان این اجازه رامیدهد که ازدوزهای بالای دارو دراین نواحی استفاده کنند تامواد به صورت مستقیم درمحل آسیب دیدگی قراربگیرد.زمانیکه پزشکان استروئید را به صورت خوراکی یا تزریقی به بیماران تجویزمیکنند نمیتوانند این اطمینان را حاصل کنند که ماده به میزان کافی درمحل تزریق شده باشد اما تزریق استروئید نسبت به نوع خوراکی آن قابل تحمل تراست وممکن است عوارض جانبی کمتری نسبت به انواع دیگر آن داشته باشد.قبل ازتزریق استروئید باید مواد لغزنده مفصل برای انجام تست ازبدن بیرون آورده شود تست کردن مواد موجود دربدن هنگامیکه تشخیص به صورت قطعی نیست بسیار مهم است تزریق استروئید باعث کاهش دردو التهابات درمفصل و حفظ ساختا ر مفصل و عملکرد آن میشود.تزریق استروئید برای جلوگیری ازعوارض جانبی که ممکن است هنگام مصرف استروئید خوراکی با دوز بالا ایجاد شود بسیارمهم است ومتیواند کمک بسیاری به بیماران کند.

فیزیوتراپی

بسیاری  از مشکلات ناحیه مفصل شانه بوسیله درمان های فیزیوتراپی درمان میشوند پزشک فیزیوتراپی با ارزیابی شرایط بیمار وتلفیق برنامه های درمانی شخصی متیواند یک برنامه منظم حرکتی را برای بیمار طراحی کند .هدف این تمرینات بهبود علائم بیماری وبازگشت عملکرد طبیعی به مفصل است میزان تاثیراین تمرینات به میزان شدت شرایط بیمار که به صورت شدید یا خفیف است بستگی دارد.افرادی که دچارآرتروز هستند با انجام تمرینات فیزیوتراپی میتوانندباعلائم زیرمواجه شوند.

1-   تمرینات که باعث کاهش ویا جلوگیری ازسخت شدن مفصل شود.

2-   تمریناتی که باعث استقامت مفاصل ضعیف وبهبود عملکرد مفصل شود.

3-   وسایلی که باعث بهبود حالت شانه ،گردن وستون مهره ها درموقعیت های مختلف شود.

4-   تمریناتی که باعث افزایش تحرک مفصل شود.

5-   استفاده ازدرمان های دیگری مانند فراوا درمانی و استفاده ازماشین استاندار TENSبرای تحریکات الکتریکی عصب ازراه پوست ودرمان گرم وسرد برای کاهش درد.

6-   استفاده ازنوارهای چسبی برروی پوست برای کاهش کشیدگی بافت های مفصل شانه وحفاظت ازشانه واستخوان شانه درموقعیت های مختلف.

7-   استفاده از بخارآب گرم.

استفاده ازکمپرس یخ برای مفصل شانه

استفاده ازیخ به مدت 20 دقیقه دویا سه با ردریک روز باعث کاهش دردوالتهابات میشود

استفاده ازداروهای دیگری که توسط پزشک تجویزمیشود که این داروها میتواند شامل تزریق کورتیکاستروئید باشد

مصرف مکمل هایی مانند گلوکزوکندروتین

بسیاری ازمردم بااستفاده ازاین مکمل ها دچارکاهش دردشده اند وابهاماتی درمورد این مکمل ها وجوددارد که آیا این مکمل ها میتوانند باعث کاهش دردباشند؟ هنگام مصرف این مکمل ها باید حتما با پزشک مشورت کنید زیرا مصرف این مکمل ها همراه باداروها ممکن است باعث ایجاد واکنش دربدن شود.

 ** کم کردن فشارهای وارده به شانه و در نتیجه کاهش درد می‌توان رعایت کرد عبارتند از :

• وقتی می‌خواهید چیزی را بلند کنید حتی الامکان آن‌را نزدیک بدن خود نگه دارید .

• اجسام خیلی سنگین را بلند نکنید و سعی کنید از بلند کردن اجسام با بالای سر اجتناب کنید .

• در ورزش از حرکات پرتابی یا فشار دادن با دست احتراز کنید .

• کمتر سعی کنید دست خود را به پشت بدن خود برسانید

در صورتیکه اقدامات ذکر شده نتوانند درد ارتروز شانه را کاهش دهند ممکن است برای درمان آرتروز شانه نیاز به انجام عمل جراحی باشد. درمان جراحی آرتروز شانه به دو روش آرتروسکوپی شانه یا تعویض مفصل شانه انجام می‌شود.

درمان جراحی آرتروز شانه یا ساییدگی شانه

درمواردی که بیماری بوسیله درمان های دیگر بهبود نیافته است ودردباعث ناتوانی بیمار شده اشت جراحی  برای درمان علت ساییدگی مفصل شانه ضروری است.مهمترین روش های جراحی آرتروز شانه عبارتند از :

• آرتروسکوپی شانه

با استفاده از آرتروسکوپی شانه ،پزشک معالج بافت‌های زیادی را از مفصل شانه خارج می‌کند. این اقدام می‌تواند تا مدتی درد شانه بیمار را کاهش دهد پس موقتی است.درموارد آرتروزخفیف درمفصل گلنوهومرال  بوسیله این نوع جراحی مفصل درمان میشود دراین روش جراحی  درمان آرتروز مفصل شانه بوسیله قراردادن یک دوربین کوچک که به آن آتروسکوپ گفته میشود درمفصل شانه جراحی انجام میشود این دوربین تصاویری ازمفصل را برروی یک تلویزیون به نمایش میگذارد وجراح بادیدن این تصویر جراحی را انجام میدهد ،مفصل بیمار شکاف داده نمیشود.به دلیل اینکه جراح برای انجام جراحی باید تجهیزات جراحی را درداخل مفصل بیمار فروببرد باید شکاف کوچکی برروی مفصل ایجاد شود ودراین روش برخلاف روش جرای باز که شکاف بسیاربزرگی برروی مفصل ایجاد میشود مفصل بیما ر جراحت کمتری دارد.درحین جراحی جراح داخل مفصل راکاملاتمیزمیکند این جراحی نمی تواند باعث درمان قطعی آرتروز شود اما میتواند به کاهش دردناشی ازآرتروز کمک کند درصورتی که بیماری آرتروز پیشرفت کند ممکن است برای درمان به جراحی های دیگر درآینده نیازباشد

• جراحی تعویض یا جایگزینی مفصل شانه(آرتروپلاستی)

این درمان آخرین اقدام درمان آرتروز شانه برای بیمار مبتلا به علت آرتروز شانه یا استئوآرتریت شانه است. در این روش جراحی مفصل شانه بیمار با یک مفصل مصنوعی جایگزین می‌شود. سر استخوان بازو کلا از بدن خارج شده و یک سر فلزی در جای آن قرار می‌گیرد. به این اقدام،همی آرتروپلاستی شانه Shoulder hemiarthroplasty میگویند. در بعضی موارد ممکن است حفره گلنویید هم خارج شده و به جای آن از یک قسمت مصنوعی استفاده شود. در این صورت برای بیمار عمل جراحی تعویض کامل مفصل شانه Total shoulder arthroplasty انجام شده است.

درمان بوسیله انجام جراحی

درمواردی که بیماری بوسیله درمان های دیگر بهبود نیافته است ودردباعث ناتوانی بیمار شده اشت جراحی ضروری است.