فتق دیسک بین مهره ای گردن چیست ؟
استخوان های کمر ویاستون مهره ها ازتعدادی استخوان متصل به یکدیگر ساخته شده است که به آن مهره گفته میشود.این مهره ها نخاع رابرای جلوگیری ازآسیب محافظت میکند.عصب ها ازنخاع به سراسربدن منتشرمیشودوبین مغزونواحی دیگربدن ارتباط برقرارمیکند. مغزپیغام ها راازنخاع به عصب ها برای حرکت ماهیچه ها منتقل میکند.عصب ها اطلاعاتی مانند دردوالتهاب دربدن را به سمت مغزبازمیگرداند.
مهره ها بوسیله دیسک ومفصل کوچکی به نام مفصل فاست facet به یکدیگرمتصل شده اند. دیسک ها که ازبافت های اتصال نرمی ساخته شده اند ومهرها را درکناریکدیگرنگه میدارد به عنوان یک بالشتک نرم وضربه گیربین مهره ها عمل میکند. دیسک ومفصل فاست به حرکت مهرها کمک میکند وبه مفصل گردن وکمر اجازه خم شدن وچرخیدن میدهد.
علت
دیسک ها ازیک لایه خارجی به نام فیبروزیس انالس annulus fibrosus ومرکزژلاتینی نرمی به نام ناکلس پالپوزیس nucleus pulposus ساخته شده است. باافزایش سن افراد مرکزژلاتینی نرم دیسک ها موادمایع خودرا ازدست میدهد و دیسک نرم ،سخت میشودوکم اثرترازقبل میشود. زمانیکه مرکز دیسک ازبین برود باعث ترک خوردن لایه خارجی دیسک و پارگی دیسک میشودوهم چنین باعث جابه جایی مرکزدیسک که به آن فتق شدن میگویند و آسیب دیدگی ناحیه ای که عصب ونخاع وجوددارد میشود. برآمدگی دیسک یا فتق دیسک گردن باعث فشاربه عصب ودرد،کرختی ،سوزش ، ضعف درشانه ها وبازو میشود.پزشک هرگونه واکنش ،حس واستقامت بازوها را که به دلیل فتق دیسک مهره ها گردن اتفاق افتاده است بررسی میکند. دیسک فتق به ندرت باعث فشاربرروی نخاع میشود واین دیسک ها باعث ایجاد مشکل در ساق پا میشود.
علائم و نشانه ها
از علائم دیسک گردن معمولا درکانال ستون مهره ها یعنی جاییکه ریشه های عصب درآن قرارگرفته رخ میدهد . فتق دیسک باعث آسیب به ریشه عصب وتحریک آن میشود وبوسیله آسیب شناسی عصب مشخص میشود. که از علایم دیسک گردن می توان به درد گردن اشاره کرد که ودرد را به بازو منتقل میکند. فقط یک نمونه ازآسیب به ریشه عصب (مونورادیکیولوپاتلی monoradiculopathy) است که دربیشترموارد رخ میدهدونشانه های آن شامل درد،سوزش ،کرختی ،بی حسی وضعف گردن ،شانه وبازواست.
در علائم فتق دیسک گردن، ضعف یک یا چندماهیچه که بروی عصب تاثیر میگذارد زمانی اتفاق می افتد که ماهیچه ها قدرت خود را ازدست دهند ودرانجام فعالیت هایی مانندبلندکردن بازو، خم کردن آرنج ونگهداشتن یک شی دردست با مشکل مواجه شود. اکثردیسک های بیرون زده برروی ناحیه میانی وپایین گردن یعنی C4-5, C5-6 و C6-7درفضای بین دیسک ها رخ میدهد وبرروی عصب دست تاثیر میگذارد.
مایلوپاتی myelopathy گردن یا اختلال درنخاع میتواندباعث فشار، فتق یا بیرون زدن دیسکی که مستقیم درناحیه کمر مقابل نخاع قراردارد بشود. این بیماری بوسیله ضعف واختلال درپاها وتغییر درالگوی راه رفتن ،تغییرات در اعصاب حسی وعدم کنترل روده ومثانه شناخته میشود .
تشخیص
بوسیله ارزیابی هایی که درکلینیک انجام میشود وباتشخیص محل درد،گردن وعملکرد آن وهرگونه ضعف ،بی حسی ، وواکنش های غیرطبیعی این ناحیه معاینه میشود وفتق دیسک گردن تشخیص داده میشود.
پزشک همچنین برای تشخیص و درمان دیسک گردن از اشعه ایکس ،ام آر آی وسی تی اسکن استفاده میکند.اشعه ایکس میتواند تصاویراز آسیب های استخوانی ،باریک شدن فضای دیسک بابالارفتن سن وازبین رفتن دیسک رانشان دهند امانمیتواند فتق شدن دیسک وعصب را نشان دهد. سی تی اسکن وام آرآی تصاویری با جزئیات بیشتری ازستون مهره ها مانند(مهره ،دیسک ، نخاع ،عصب ) دراختیارپزشک قرارمیدهدوپزشک میتواند فتق دیسک گردن را تشخیص دهد.
علاوه براین ،بوسیله مطالعات الکترونیکی (هدایت عصب) میتوان آسیب های عصب که باعث فتق دیسک گردن شده اند راشناسایی کرد.
درمان
اکثربیماران با علائم فتق دیسک گردن بدون هیچ گونه درمانی بهبودمیابند. امابه بیمارانی که درد و عوارض دیسک گردن آنها بهبود نیافته است موارد زیر پیشنهاد میشود.
اکثر بیماران بوسیله درمان های بدون نیازبه عمل جراحی بهبود میابند.پزشک شما برای کاهش درد والتهابات به شما درمان های بدون نیاز به عمل جراحی مانندیک دوره استراحت کوتاه ،محافظ گردن، داروهای ضدالتهاب ، داروهای مسکن برای کنترل درد،تمرینات فیزیوتراپی وتزریق استروئید را توصیه میکند.هدف این درمان ها کاهش آسیب به عصب که بوسیله فتق دیسک گردن ایجاد شده است ،کاهش دردبیماروبهبود شرایط فیزیکی بیماراست. این درمان ها میتواندهمراه با یک برنامه که با تعدادی روش های درمانی ترکیب شده است برای اکثربیماران انجام شود. شما میتوانید ازپزشک خود سوال کنید که آیا بعدازدرمان این عارضه دربدن شما باقی میماندیا بهبودپیدا میکند.
بعدازاینکه درددرناحیه گردن شروع شدیک استراحت یک یادوروزه میتواند بسیار موثرباشد. بسیارمهم است که بعدازاین دوره استراحت برای جلوگیری ازسفت شدن وضعف مفاصل ،مفاصل خود راحرکت دهید.پزشک شما باکمک پرستاروپزشک فیزیوتراپی تمرینات خاصی برای استقامت گردن به شما آموزش میدهد شما میتوانید این تمرینات را یا درخانه ویا درمراکزفیزیوتراپی باکمک پزشک فیزیوتراپ انجام دهید. انجام تمرینات همانگونه که پزشک توصیه کرده است بسیارمهم است.
پزشک وپزشک فیزیوتراپ هم چنین ممکن است ازکشش ، شوک های الکتریکی ،کمپرس یخ ،کمپرس داغ وماساژ بوسیله دست برای کاهش درد وگرفتگی ماهیچه ها استفاده کند.
داروها که برای کاهش درد فتق دیسک گردن استفاده میشود وبه آنها مسکن گفته میشودو درکاهش درد والتهابات بسیارمهم است.بسیاری ازدردها بامصرف مسکن های بدون تجویزپزشک مانندآسپیرین ،ایبوپروفن(مورتین،ناپرین، آدویل) ،ناپروکسین (آلیو)واستامینافون (تایلنول )تسکین میابد. واگر شما دچاردردهای بسیار شدیدهستید پزشک مصرف نارکوتیک را برای شما پیشنهادمیکند. دربعضی ازمواقع پزشک برای شما شل کننده عضلات را تجویزمیکند. اگرچه شما باید این داروها راتا زمانیکه نیاز داریدمصرف کنید ومصرف زیاد این داروها بهبودی شما را سرعت نمیدهد ومیتواند باعث بروز اثرات جانبی مانند یبوست وخواب آلودگی شود ودرنهایت اعتیاد آوراست. همه این داروها بایدبرطبق دستورالعمل پزشک مصرف شوند. درصورت مصرف هرگونه دارو ویامکمل پزشک خودرا مطلع کنید واگر دارویی برای شما تجویزکرد حتما از طریقه مصرف این دارو آگاه شوید واگر هرگونه آلرژی وحساسیتی هنگام مصرف دارو برای شما ایجاد میشود حتما به پزشک اطلاع دهید.
– مصرف داروهای ضدالتهاب بدون استروئید
این داروها داروهای مسکن هستند وباعث کاهش التهاب وتورم که دراثر فتق دیسک گردن اتفاق افتاده است میشوند.این داروها شامل آسپیرین ،ایبوپروفن ،ناپروکسین وانواع مختلف دیگری ازداروها است. اگرپزشک این داروها رابرای شما تجویز کرد بایدازاثرات جانبی این داروهامانندخونریزی معده مطلع شوید. مصرف بی رویه این داروها بدون نسخه پزشک باعث بروزمشکلاتی میشود که پزشک شما را مطلع خواهدکرد.
– داروهای کورتیکاستروئید
این داروها یا به صورت تزریقی ویادارویی برای کاهش دردهای شدید بازو و گردن تجویزمیشود این داروها یکی ازقویترین داروها برای کاهش دردهستند. کورتیکاستروئید همانند داروهای بدون استروئید دارای عوارض جانبی است. خطرات وفواید این داروها باید بوسیله پزشک به شما اطلاع داده شود.
– تزریق درناحیه اپیدورال
اگر شما دچار دردمزمن وشدیدهستیدتزریق درناحیه اپیدورال (ناحیه ای اطراف نخاع ) توسط پزشک که تخصص خاصی در تزریق آن دارد انجام میشود ممکن است درابتدا این کار یک بارانجام شود ودرروزهای بعدتعداد آن بیشترشود. این تزریق میتواند به عنوان درمان فتق دیسک گردن شناخته شود هدف این تزریق کاهش التهاب عصب ودیسک است.
– تزریق درنقاط تریگر یا ماشه ای
این تزریق که معمولا باترکیب کورتیکاستروئید صورت میگیرد ومستقیما دربافت های نرم وماهیچه های بین ستون مهره ها تزریق میشود میشود. معمولااین تزریق برای کنترل دردمناسب است وبه بهبود دیسک های گردن هیچ کمکی نمیکند.
– عمل جراحی
برای بیمارانی که بادرمان های بالا دردشان کاهش نیافت انجام عمل جراحی به عنوان روش درمانی فتق دیسک گردن ضروری است.هدف ازانجام جراحی برداشتن قسمت هایی از دیسک هایی است که باعث فشار برروی عصب میشوند. که این جراحی را دیسکتومی میگویند. براساس محلی که دیسک ها دچار فتق شده اند محل شکاف متفاوت است ممکن است این شکاف برروی ناحیه جلو یاپشت برای دسترسی به مهره ها ایجاد شود. زمانیکه این شکاف های ازناحیه جلوی گردن باشد به این جراحی دسترسی ازناحیه جلویی گفته میشود واگر ازناحیه عقب به ستون مهره ها دسترسی پیدا کنید جراحی ناحیه عقبی گفته میشود این جراحی تحت تاثیر عوامل زیادی است که شامل ناحیه ای که دیسک ها دچار بیرون زدگی شده اندومیزان تجربه جراح برای انجام این جراحی است. بادسترسی به ستون مهره ها دیسک ها ازروی عصب برداشته میشود ونتیجه خوبی بدست خواهدآمد. به دلیل اینکه بسیاری ازدیسک های آسیب دیده ازروی ستون مهره ها برداشته میشود پیوندباید درهمان لحظه انجام شود.
چه انتظاراتی بعدازجراحی میتوانیم داشته باشیم ؟
اکثر بیماران میتوانندبعدازگذشت یک زمان کوتاه مثلا 24 ساعت بعدازجراحی به منزل بروند بعدازانجام جراحی درمان فتق دیسک گردن پزشک به شما خواهدگفت که چه زمانی میتوانید فعالیتهای روزمره خودرا انجام دهیددر برنامه ای که پزشک بعدازعمل جراحی به شما میدهد انجام توان بخشی مفصل برای بازگشت مفصل به حالت اولیه توصیه میشود بسیاری ازبیماران با انجام برنامه های حرکتی وتمرینات فیزیوترایپی که پزشک برایشان تجویزکرده است بهبودیافته اند شما متیوانید درموردانجام این تمرینات ودوره ریکاوری با پزشک خود صحبت های لازم را داشته باشید.
جراحی یک ازموثرترین راه هابرای کاهش دردبازو وشانه که براثر فتق دیسک ایجاد شده است میباشد. اگرچه تعدادی ازاین دردها ممکن است دربدن باقی بماند.
درحالیکه میزان خطر جراحی های فتق دیسک گردن دیگر بالااست بسیاری ازبیماران با جراحی دیسکتومی بهبود می یابند. این خطرات شامل عفونت ، خونریزی،آسیب عصب ونخاع است. هم چنین ممکن است دردبا انجام جراحی بهبودنیابدوعلائم بیماری به بدن بازگردد. درحدود3 تا5 درصد بیمارانی که جراحی انجام داده اندباخطر پارگی دیسک ها وعلائم درد در دررازمدت مواجه شده اند.