درمان پارگی وبیرون زدگی دیسک گردن

ساختمان وآناتومی (دیسک ها در ستون مهره های ناحیه گردن)

دربین هر مهره یا استخوان در ستون مهره ها دیسک هایی قراردارد این دیسک ازفیبرهای سختی ساخته شده اند که نقش ضربه گیر را دراین مفصل ایفا میکنند. خطوطی که در پایان این مهره ها قراردارد کمک میکند تا دیسک در جای خودش قراربگیرد. هر دیسک از یک روکش خارجی به نام انالس فیبروزیس annulus fibrosus و ماده نرم ژله ای به نام ناکلس پالپوزیس ساخته شده است. دربین مسیر مهره ها و دیسک ها عصب ها وکانالهای عصبی قراردارد. دردوعلائم دیگرزمانی رخ میدهد که هرگونه آسیب به دیسک گردن باعث فشار به عصب وکانال های عصبی شود.

دیسک های گردن قسمت های نرمی هستند که بین مهره های ناحیه بالای کمر وگردن قرار گرفته اند.بیرون زدگی دیسک زمانی رخ میدهد که مواد داخلی دیسک به نام ناکلس پالپوس nucleus pulpous با پارگی دیسک ازناحیه خارجی دیسک  بیرون میزند.

علائم و نشانه ها

 از علائم دیسک گردن، پارگی و بیرون زدگی آن، درد شدید یا خفیف در مفصل گردن یا بین استخوان های شانه است و سپس این دردبه ناحیه پایین بدن بازو، دست و انگشت منتقل میشود و باسوزش و کرختی درشانه یا بازو اتفاق می افتد و با حالت های خاص بدن و حرکات گردن دچار درد شدیدی میشود.

پارگی دیسک گردن معمولا باعث بوجود آمدن مشکلات دیگری مانند سندروم تونل کارپال ومشکلات دیگری برای محورهای چرخشی گردن و بیماری نقرس میشود. درتعدادی از بیماران به دلیل اینکه دیسک ها به نخاع فشار وارد می کنند بیرون زدگی دیسک ها باعث فشار و آسیب نخاع میشود.

این شرایط ، بسیار جدی است و احتیاج به درمان دیسک گردن دارد. فشرده شدن نخاع باعث لنگ لنگ زدن هنگام راه رفتن ، اختلال درموتورهای حرکتی بدن مانند دست و بازو میشود و سوزش و شوک درنیم تنه یا در ناحیه ساق پا اتفاق می افتد.

تعدادی از علائم دیسک گردن شامل موارد زیر است.

1-درد

2- کرختی وبی حسی

3- ضعف

4- سوزش (ا حساس سوزن سوزن شدن)

علت و دلایل

از بین رفتن دیسک براثر بیماری ،افزایش سن و آسیب به ستون مهرها ازدلائل رایج بیرون زدگی دیسک گردن است.بیماری ها ی دیسکی بر اثر پارگی کوچک و شکاف بر روی روکش خارجی دیسک یا کپسول ایجاد میشود.

بیماری دیسک گردن ممکن است با بالارفتن سن افراد پیشرفت کند. بیرون زدگی دیسک در همه سنین اتفاق می افتد اما میزان ابتلا به این عارضه در افرادی بین سنین 35 تا 45 سال و کسانیکه فعالیت های سنگینی مانند راندن وسایل نقلیه موتوری به مدت طولانی انجام میدهند بیشتراست.

آسیب به ستون مهره ها میتواند بر اثر کشیده شدن ناگهانی و افزایش فشار بر روی ناحیه تحتانی گردن ایجادشود.

انجام فعالیت های مکرری مانند عادت های غلطی که برای بلندکردن اجسام داریم و استفاده زیاد ازدستگاه ویبره که درهنگام فعالیت های ورزشی انجام میدهیم میتوانند باعث آسیب به ناحیه تحتانی گردن و پارگی و بیرون زدگی دیسک گردن شود.

پارگی و بیرون زدگی دیسک گردن زمانی اتفاق می افتد که روکش بیرونی دیسک یعنی انالس فیبروزیس بشکندیا برروی آن شکاف ایجاد شود وقسمت داخلی یعنی ناکلس پالپوزیس ازداخل آن بیرون بزند به این فرایند بیرون زدگی دیسک یا بیرون زدگی ناکلس گفته میشود.

موارد زیادی باعث پارگی و بیرون زدگی دیسک گردن می شود مانند:

1- سبک زندگی افراد، مانند استفاده ازتنباکو، انجام ندادن فعالیت های ورزشی ، نداشن یک رژیم غذایی مناسب که باعث افزایش بروز اختلال در دیسک میشود.

2- با افزایش سن ، در بدن تغییرات بیومکانیکی بوجود می آید و باعث خشک شدن دیسک ها میشود واین خشکی براستقامت و انعطاف دیسک اثرمیگذارد.

3-طرز قرارگیری ناصحیح بدن درموقعیت های مختلف که به عنوان یک عادت شده است و استفاده ناصحیح از اندام های حرکتی بدن میتواند باعث فشار برروی ستون مهره ها شود.

با بررسی موارد فوق و تاثیراتی که آسیب ها،پاره شدن، بلندکردن ناصحیح اجسام و یا پیچ خوردن برروی دیسک دارد آشنا شدیم و به راحتی میتوانیم این بیماری رادربدن تشخیص دهیم .بیرون زدگی دیسک گردن ممکن است یکدفعه اتفاق افتد و یاممکن است به تدریج وبه مرور زمان ایجاد شود.

عوامل تشدید کننده

عواملی وجوددارند که باعث تشدید شدن بیرون زدگی دیسک گردن میشوند

که این عوامل نیاز به ارزیابی ودرمان بوسیله فیزیوتراپی دارند که شامل موارد زیراست .

1- حالت قرارگیری ناصحیح مفصل گردن

2- عدم استحکام

3- زندگی عاری ازتحرک

4- گرفتگی ماهیچه ها

5- ضعف ماهیچه ها

6- سختی مفصل

7- روش های ناصحیح بلندن کردن اجسام

8- سبک زندگی که شامل خم شدن های زیاد،قوزکردن ،دادن شانه ها به سمت جلو یا فعالیت ها یی مانند بلند کردن اجسام  است

مراحل بیرون زدگی دیسک گردن

بیرون زدگی دیسک شامل 4 مرحله است:

1- خراب شدن دیسک

2- بیرون زدگی دیسک

3- خارج شدن دیسک ازجای خود

4- جداشدن دیسک

• خراب شدن دیسک

تغییرات شیمیایی که باافزایش سن اتفاق می افتد باعث ضعیف شدن دیسک گردن میشود اما دراین مرحله دیسک دچار پارگی و بیرون زدگی نمیشود این مرحله همانطورکه دربالا اشاره شد با افزایش سن باعث خشک شدن دیسک ها میشود و دیگر نمی توانند ضرباتی راکه ناشی ازحرکت ستون مهره ها است جذب کنند همچنین دراین مرحله دیسک ها باریک ترمی شوند.

• بیرون زدگی دیسک

دراین مرحله دیسک ها باضربه ای که به کانال های ستون مهره ها و یا عصب ستون مهره ها وارد میشود تغییر میکنند به این مرحله بیرون زدگی دیسک گفته میشود.

• خارج شدن دیسک ازجای خود

قست داخلی دیسک یعنی ناکلس پالپوزیس که حالت نرم و ژله ای دارد با شکسته شدن روکش انالس فیبروسیز دچارشکستگی میشود اما درون دیسک باقی میماند.

• جدا شدن از دیسک

زمانیکه ناکلس پالپوزیس درداخل انالس فیبروزیس شکسته میشود به خارج ازدیسک گردن یعنی درکانال ستون مهرها رانده می شود و از دیسک جدا میشود.

تشخیص

درهمه موارد پارگی و بیرون زدگی دیسک گردن با علائم خود رانشان نمیدهد. دربعضی ازموارد برای تشخیص این عارضه باید ازعکس برداری توسط اشعه ایکس استفاده کرد.

بیشتر اوقات بروز علائم ، بیماران را برای انجام مراقبت های پزشکی برمی انگیزد. معاینات پزشکی شامل معاینه فیزیکی ، معاینات عصب های بدن، اطلاع ازشرح کامل سلامتی بیمار، ارزیابی نشانه ها و اطلاع از داروها و درمان هایی که بیماران قبلا داشته اند است.

اشعه ایکس برای تشخیص علائم دیگری مانند بیماری آرتروزکه باعث بروز گردن درد میشود ضروری است.انجام سی تی اسکن و ام آرآی برای تشخیص محل آسیب دیدگی استفاده میشود.

دربعضی ازموارد در تست سی تی اسکن با تزریق یک ماده رنگی میتوان با نمایش واضح تر جزئیات و علت درد به پزشک کمک کرد.

درمان ها

از بهترین راه ها و روش های درمان پارگی دیسک گردن می توان به موارد زیر اشاره کرد:

درمان بدون جراحی

• تزریق و دارو

داروهای ضد التهاب بدون استروئید که داروها ی بی حس کننده هم هستند وبرای کاهش تورم والتهاب ناشی ازبیرون زدگی دیسک موثرمیباشد. این داروها شامل آسپیرین،ناپروکسین ،ایبوپروفن وانواع مختلفی ازبرندها است اگر پزشک مصرف این داروها رابرای شما تجویز کرد حتما باید ازعوارض جانبی آن مانند اختلالات معده وخونریزی معده اطلاع پیداکنید.مصرف بی رویه داروها ویا بدون تجویز پزشک میتواند باعث ایجاد مشکلات بالقوه ای برای بیمار شود واین نکته را پزشک به شما خواهد گفت.

تزریق کورتیکاستروئید:این ماده یا به صورت خوراکی یا به صورت تزریقی متیواند برای دردهای شدید بازو وگردن به دلیل تاثیرقدرتمندی که درکاهش درد دارد تجویز شود.کورتیکاستروئید مانند داروهای بدون استروئید متیواند دارای عوارض جانبی باشد فواید وضررات این داروها توسط پزشک دراختیارشما قرارمیگیرد.

تزریق اپیدورال :این تزریق درموارد شدید درد ناحیه بازو توصیه میشود دراین روش کورتیکاسترئید درفضای اپیدورال (فضایی اطراف عصب ستون مهره ها) وتوسط متخصصین باتجربه وتعلیم دیده تزریق میشود.

درابتدا تزریق یک یا دوبارانجام میشود که به مرور زمان تعداد آن بیشترمیشود این تزریق به عنوان یک بخش ازبرنامه توان بخشی مفصل وبرنامه درمانی انجام میشود.هدف ازانجام آن کاهش التهابات عصب ودیسگ گردن است.

تزریق درنقاط تریگریا ماشه ای:این تزریق بی حس کننده موضعی است که همراه با مواد کورتیکاستروئد به صورت مستقیم دربافت های نرم دردناک وماهیچه های بین ستون مهره ها انجام میشود این تزریق برای کنترل درد مفید است امانمیتواند باعث بهبود بیرون زدگی دیسگ گردن شود.

• لیزر

درمان های لیزر درسطوح پایین اثر بسیار موثری دردکاهش درد گردن به صورت خفیف وشدید دارد براساس مطالعات وارزیابی ها لیزر بوسیله اشعه های نوری میتواند دردگردن را کاهش دهد.

به این درمان لیزر درمان سرد میگویند که بوسیله این روش لیزر درسطوح ضعیف تر به مدت 30 ثانیه وچندین مرتبه برروی ناحیه آسیب دیده قرارمیگیرد. لیزر اشعه نوری راکه برروی پوست ساطع میکند که بوسیله سلولهای بدن جذب میشود. هدف لیزر کاهش دردوالتهابات است وبسیار سریع باعث بهبود ی مفصل میشود

• تمرینات ورزشی

تمریناتی که درادامه گفته میشود برای بیمارانی که دچار بیرون زدگی دیسک گردن هستند مفیداست قبل ازانجام تمرینات درمورد متناسب بودن تمرینات برای شما ازپزشک فیزیوتراپ اطلاعاتی را کسب کنید اما معمولا این تمرینات باعث افزایش یا ایجاد علائمی درمفصل نمیشوند.

تمرینات اولیه

• بالا بردن چانه

به صورت کاملا صاف طوریکه گردن وکمرتان کاملا صاف باشد بشینید یا بایستید شانه های شما باید کمی به عقب باشد (حالت 6) چانه خود را بالابگیرید به صورتی که یک کشش بدون درد دراین ناحیه احساس کنید چشم وبینی شما باید کاملا روبه رو باشد این تمرین رابه مدت 2 ثانیه نگه دارید وده مرتیه آنرا تکرارکنید با این حرکت  دچار افزایش علائم بیماری نمیشوید درهروز 5 مرتبه این حرکت را انجام دهید

• به هم فشردن شانه ها

به صورتی که کمرتان کاملا صاف است بشینید یا بایستید شانه های خود رابیکدیگر تاجایی که امکان دارد ودردی احساس نیمشود بفشارید وآنرا 5ثانیه نگه دارید حرکت را 10 مرتبه تکرارکنید این حرکت باعث افزایش علائم بیماری نمیشود. 5 مرتبه درهرروز این تمرین را انجام دهید

• فیزیوتراپی

درمان های فیزیوتراپی برای بیرون زدگی دیسک گردن شامل موارد زیر است

1- روش های درمان دستی شامل ماساژ بافت های نرم،کشش وحرکت مفصل بوسیله فیزیوتراپی برای تنظیم مفاصل و بهبود حرکت ستون مهره ها است.استفاده از روش های حرکتی به کاهش و تسکین گردن درد هم کمک میکند

2- تمرینات درمانی که شامل تمرینات کششی واستقامتی که باعث افزاش دامنه حرکتی واستقامت ماهیچه های  ستون مهره های ناحیه گردن میشود واستفاده ازمحافظ های شانه متیواندباعث حفاظت ،استحکام،وکاهش فشارها بر روی دیسک ومفصل گردن شود.

3- تمرینات عصبی عضلانی باعث بهبودحالت وطرز قرارگیری شانه وگردن،بازگشت استحکام میشود ومیتوان باآموزش بیمار برای صحیح خوابیدن وصحیح نشستن از دیسک وستون مهر ه های آسیب دیده محافظت کرد.

4- درمان هایی ماننداستفاده ازفراوادرمانی ،تحریک کننده الکتریکی عصب ،کمپرس یخ ولیزرسرد،کشش ودرمان های دیگرباعث کاهش دردوالتهاب ستون مهره هامیشود

5- تمریناتی که درخانه میتواند انجام شود،مانندتمرینات کششی ،استقامتی واستحکامی که به بیمار آموزش داده میشود.این تمرینات  میتواند مانند یک وظیفه وهرروز درخانه انجام شود تا بیمار بعدا زانجام آنها بتواند تمرینات پیشرفته را انجام دهند.

• گردنبند طبی یا بریس

گردبندهای طبی باعث حفظ ،تنظیم ونگهداری ازگردن درموقعیت مناسب میشود این گردبند باعث محدودشدن حرکات اطراف عصب گردن و احیا ی گردن میشود هم چنین به کاهش فشار برروی عصب کمک میکند.

زمانیکه بریس استفاده میشود باعث بی حرکتی گردن میشود ووباعث میشود دیسک ها درجای خود قراربگیرند این گردن بند هم چنین متیواند مفصل کمر را محافظت کند وازهرگونه آسیب دیدگی دیسک های کمربا نگه داشتن آن درموقعیت مناسب جلوگیری کند به همین دلیل است که هنگام تصادفات برای مصدومان ازگردبنداستفاده میکنند تا ازآسیب های نخاعی جلوگیری شود.

گردبند باعث نگهداری گردن میشود وازبدقرارگرفتن گردن درموقعیت های مختلف جلوگیری میکند اگر برای شما ممکن نیست که ازگردبند درخانه استفاده کنید شما میتوانید خودتان بدون گردبند گردنتان را درحالت های مناسب حفظ کنید اما بریس ها بدلیل اینکه ازموادسخت ساخته شده است میتواندباعث حفظ وتنظیم حالت گردن شوند.

اولین موردی که باعث میشود ازبریس استفاده کنیم این مورد است که باثابت نگه داشتن گردن باعث جلوگیری ازفشاربه عصب گردن میشود این بریس باعث بی حرکتی ویاحرکت بسیا رمحدود گردن وقرارگیری آن درموقعیت صحیح میشود وازفشارها برروی عصب گردن میکاهد .

اکثر بیمارانی که دچار پارگی و بیرون زدگی دیسک گردن بوده اند با گذشت 4 تا 6 هفته بوسیله درمان ها بدون نیازبه عمل جراحی بهبود یافته اند. ما می توانیم درمورد درمان ها بسیار خوش بین باشیم و فراموش نکنیم که کمتر از 5 درصد افرادی که دچار دردناحیه گردن هستند برای درمان به جراحی نیازدارند.

عمل جراحی

جراحی ستون مهره ها درصوتی که علائم پارگی و بیرون زدگی دیسک گردن و درد آن با درمان های دیگر بهبود نیافت ضروری است.

درصورتی که انجام جراحی دیسک گردن نیاز باشد در مورد هدف جراحی و نتایجی که ازانجام جراحی انتظاردارید از پزشک خود سوال کنید.اصلا از بدست آوردن نتایج و عقاید دیگران نترسید و به طور کامل تحقیق کنید.

برای کاهش درد گردن و فشار عصب ناشی از پارگی و بیرون زدگی دیسک گردن، جراحی دیسککتومی انجام میشود دراین جراحی دیسک ها برداشته میشود و دیسک مصنوعی جایگزین دیسک قبلی گردن میشود .این جراحی ازناحیه جلو گردن انجام میشود که به آن دیسککتومی پیشانی گفته میشود. علاوه براین جراح نیاز داردبا کناردادن قسمتی ازاستخوان ها به دیسک ها دسترسی پیدا کند و مشکل آن را برطرف کند که به این جراحی لامینوتومی گفته میشودکه ازناحیه پشت گردن این جراحی انجام میشودوبه آن لامینوتومی عقبی گفته میشود.

متاسفانه این جراحی باید به روش جراحی باز و مستقیم انجام شود وبه این دلیل برای انجام این جراحی باید شکاف بزرگی داده شود اما درجراحی بسته که بوسیله ایندوسکوپ انجام میشود با ایجاد یک شکاف کوچک وقراردادن یک دوربین کوچک درمفصل این جراحی انجام میشود.

پیشگیری

بالارفتن سن مشکلی است که نمیتوان ازآن جلوگیری کرد اما باتغییردادن سبک زندگی میتوانیم ازبروز دیسک گردن جلوگیری کنیم خطراتی که باعث بروز این مشکل میشود شامل طرز ناصحیح قرارگیری بدن درموقعیت های مختلف ، تحرک محورهای حرکتی بدن ،ضعف ماهیچه های گردن و چاقی است. ازهمین الان عادت های صحیحی که باعث حفاظت ازستون مهره ها میشود را انجام دهیدتا از عارضه پارگی و بیرون زدگی دیسک گردن جلوگیری کند.

نویسنده: دکتر محی الدین فصیحی هرندی