معمولاً هنگامی که دارویی به درمان سردرد کمک نمی کند پزشک شک می کند که ممکن است سردرد دلیل دیگری داشته باشد. البته بهترین حالت آن است که پزشکتان قبل از تجویز دارو یا درمان، ابتدا به تشخیص بیماری بپردازند.
اما گاهی اوقات تشخیص برای پزشک آشکار به نظر می رسد و قبل از انجام هر نوع تست آزمایشگاهی و یا تصویربرداری، دارو تجویز خواهد کرد. هنگامی که این داروها کم اثر یا بی اثر بودند، پزشک متوجه می شود که اقدامات بیشتری برای تشخیص باید صورت گیرد.
ممکن است پزشک نوع سردرد را اشتباه تشخیص داده باشد و شما به جای سردرد تنشی یا سینوزیتی احتمال دارد میگرن یا انواع مختلفی سردرد داشته باشید که خیلی شایع است. یا این که یک بیماری اساسی داشته باشید که کنترل کننده سردرد است. هر دو احتمال باید توسط پزشک در نظر گرفته شود.
دلایل سردرد
بیماران مبتلا به سایر بیماری های جدی مثل آسم، لوپوس اریتماتوسیستمیک (SLE) یا مالتیپل اسکلروزیس مستعد سردرد هستند. در بعضی موارد خود داروی سردرد می تواند سبب سردرد شدید و مزمن باشد و این سردرد راجعه از بین نمی رود تا این که تشخیص داده شده و درمان شود. سردردها ممکن است نتیجه ی یک مشکل در چشم ها یا اختلالی در ناحیه گیجگاهی، فکی باشد.
سردرد به دلیل بیماری
-
تیروئید و سردرد
بیماران تیروئیدی به ویژه بیماران هیپوتیروئیدیسم (سطح پایین هورمون های تیروئید) ممکن است سردرد مزمن را تجربه کنند. هیپوتیروئیدی خیلی شایع است تیروئیدیت هاشیموتو شایع ترین شکل هیپوتیروئیدیسم است. این بیماران ممکن است دچار سستی و رخوت شده و گواتر نیز داشته باشند.
معمولاً خیلی حساس به سرما هستند و پوستشان سرد و خشک است. در یک مطالعه بر روی 102 بیمار هایپوتیروئیدی (در سنین 35 تا 78 سال) گزارش شده که 30 درصد بیماران بعد از شروع بیماری، سردرد را گسترش دادند. آن ها سردرد شدیدی نداشتند، اگر چه بعضی از بیماران با هایپوتیروئیدی درمان نشده از سردردهای خیلی دردناک رنج می بردند..
هنگامی که بیماران مورد مطالعه با هومرون تیروئیددرمان شدند سردردشان به کلی از بین رفت. در انتهای دیگر طیف، تیرویئد، هایپرتیروئیدی (سطح بالای هورمون تیروئید) می باشد که می تواند سبب سردرد مزمن شود. این بیماری می تواند به دلیل فشار خون بالا باشد که با هایپرتیروئیدی توأم شده است. بیماران هایپرتیروئیدی به گرما حساس هستند و پوست شان اغلب گرم و مرطوب است.
بیماری گریوز شایع ترین شکل هایپرتیروئیدی است و اغلب بیماران مبتلا به گریوز عصبی هستند. گردن آن ها مانند بیماران هایپوتیروئیدی بزرگ می باشد. بعضی دیگر چشم های متورم دارند. باید توجه کرد که بیماران مسن تر از 65 سال دچار هایپرتیروئیدی ممکن است به جای پرکار با سستی و رخوت ظاهر شوند. هم هایپرتیروئیدی و هم هایپوتیروئیدی به وسیله ی آزمایش هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) تشخیص داده می شوند. اگر نتیجه ی آزمایش سطح هورمون را پایین نشان داد، شخص احتمالاً هایپرتیروئیدی دارد و اگر نتیجه ی آزمایش سطح هورمون را بالا مشخص کرد، ممکن است فرد به هایپوتیروئیدی مبتلا باشد (می دانیم که این امر به نظر اشتباه می رسد، یعنی این که سطح پایین هورمون یعنی سطح پایین تیروئید و سطح بالای تست نشان دهنده ی هایپرتیروئیدی باید باشد، اما TSH پایین معرف هایپرتیروئیدیسم و TSH بالا نشانگر هایپوتیروئیدی می باشد
به دلایل پیچیده که توضیح آن کمی مشکل است به این توضیح بسنده می کنیم.) هایپوتیروئیدی عموماً به وسیله ی لووتیروکسین (یک هورمون تیروئید تجویز شده) درمان می شود. درمان هایپرتیروئیدی سخت تر است و اغلب به وسیله ی متی مازول (دارویی که برای مهار غده تیروئید استفاده می شود) درمان می شود. اختلال ممکن است با رادیوتراپی درمان شود. در بعضی موارد برداشتن غده ی تیروئید (تیروئیدکتومی) ممکن است صورت پذیرد و بیماران قرص های تیروئید را پس از عمل جراحی برای ادامه زندگی شان دریافت می کنند. اگر بیماری تیروئید سبب سردردهای مکرر می شود، حل مشکل تیروئید ممکن است سبب تسکین سردرد شود.
-
دیابت و سردرد
دیابت می تواند در بعضی از افراد سردرد را القا کند. دو نوع دیابت وجود دارد. تیپ 1 و تیپ2.
دیابت تیپ 1 کمتر شایع است و حدود 5 تا 10 درصد کل موارد دیابت را شامل می شود. معمولاً در کودکی یا زمان بلوغ و گاهی در نوجوانی تشخیص داده می شود. بیماران دیابتی تیپ 1 برای ادامه حیات نیاز به تزریق انسولین دارند. مشکل بیماران تیپ 1 آن است که غده ی پانکراس ان ها نمی تواند انسولین تولید نماید، بنابراین انسولین مورد نیاز است.
قبل از کشف انسولین در سال 1921 به وسیله ی دکتر بانتینگ پزشک کانادایی و دکتر بست در آن زمان، هر شخص مبتلا به دیابت تیپ 1 می مرد. با آزمایش خون منظم، نظارت کافی رژیم غذایی و چک آپ پزشکی منظم، اکثر افراد دیابتی تیپ 1 می توانند زندگی طبیعی داشته باشند. دیابت تیپ 2 شایع تر است و اغلب تا بزرگسالی تشخیص داده نمی شود. افراد مبتلا به دیابت تیپ 2 احتمالاً بیشتر چاق می شوند و یا اضافه وزن دارند.
معمولاً به انسولین نیاز ندارند، مگر این که بیماری تشدید یابد. در عوض آن ها به درمان خوراکی تکیه دارند که کمک می کند تا سطح قندخونشان طبیعی باشد. در مورد بیماران دیابتی تیپ 2، بدن معمولاً انسولین تولید می کند، اما مقاومت به انسولین وجود دارد؛ یعنی این که بدنشان نمی تواند تمام انسولین ساخته شده را استفاده کند. در نتیجه آن ها نیاز به درمانی دارند تا سطح قند خون شان را طبیع نگه دارد. بدون درمان، بیماران دیابتی معمولاً هایپرگلیسمی هستند، یعنی بیش از حد گلوکز یا قند خون دارند.
این افراد به آسانی دچار هایپوگلیسمی می شوند (معرف قند خون ناکافی است) که سبب سردرد شدید می شود و این امر می تواند منجر به عوارض شدید و جدی یا حتی مرگ شود. تصور نکنید که فرد دیابتی هرگز نباید غذای حاوی قند بخورد. گاهی اوقات آن ها به طور اورژانسی نیازمند چنین غذاهایی بسته به سطح قند خونشان دارند.
-
فشار خون و سردرد
فشار خون بالا و پایین در خیلی از افراد منجر به سردرد می شود یکی از علایم فشار خون بالا سردرد است. اگر سردرد شما از فشار خون بالا یا هایپرتانسیون سرچشمه گرفته است تثبیت فشار خون باید تکرار و شدت سردرد را کاهش دهد. البته به دلایل مهم دیگری درمان فشار خون اهمیت دارد.
هایپرتانسیون درمان نشده می تواند منجر به حمله قلبی و سکته شود. هم چنین یک واقعیت دیگر آن است که فشار خون پایین غیر معمول (هایپوتانسیون9 می تواند سبب سردرد شود. هایپوتانسیون گاهی اوقات به وسیله ی دارو ایجاد می شود، اگر چه دلایل زیاد دیگری نیز وجود دارد. پزشک می تواند به شما کمک کند تا دلایل و راه کارها مشخص شوند.
-
کم خونی و سردرد
خیلی از مردم به کم خونی مبتلا هستند. کم خونی ممکن است مرتبط با سایر بیماری ها یا با کمبود آهن و ویتامین B12 باشد. بیماران بستری در بیمارستان که به مشکل جدی پزشکی روبه روز هستند در معرض خطر کم خونی قرار دارند که دلیلی برای آزمایش خون مرتب و مکرر حتی در طی حضور در بیمارستان می باشد.
هر آن چه سبب کم خونی می باشد یک علت سردرد شدید است. به هر حال هنگامی که پزشک متوجه می شود که مبتلا به کم خونی هستید و آن را درمان می کند، سردرد بهبود می یابد یا از شدت آن کاسته می شود.
سردردهای آلرژیک
در ایالات متحده، کانادا و سایر نقاط دنیا عده ی زیادی از مردم به آلرژی مزمن مبتلا هستند و سردرد یک علامت شایع آلرژی است. اگر سایر علایم مثل التهاب بینی (رینیتیز؛ Rhinitis) و اشک ریزش نیز وجود دارند. بیمار دچار سردرد ناشی از التهاب بینی می تواند به وسیله ی آنتی هیستامین، کورتیکوستروئید و ضد احتقان درمان شود. اجتناب از محرک های سردرد خطر ابتلا به سردرد را کاهش می دهد. در بعضی موارد بیماران می توانند اسپری لیدوکائین تجویز شده از سوی پزشک را برای کاهش علایم سردردشان استفاده کنند.
-
ارتباط میان سردرد و آلرژی
در یک بررسی بر روی بیماران دچار سردردهای مرتبط با التهاب بینی، محققان 66 بیمار که شکایت اولیه آن ها سردرد بود و هم چنین کسانی که مشکلی در بینی داشتند مثل بزرگی بینی، انحراف تیغه ی بینی، پولیپ، سینوزیت و… را مورد مطالعه قرار دادند. این بیماران مدت سردرد را که در اکثر آن ها اطراف چشم ها وجود داشت چند ساعت ذکر می کردند.
در میان این 68 درصد به طور مثبت به یکی از 33 مواد آلرژن که بر روی آن ها تست شد واکنش نشان دادند و اکثر آن ها به بیش از یک آلرژین واکنش مثبت نشان دادند (آلرژن ماده است که پاسخ آلرژیک را تحریک می کنند). بیشترین درصد برای آن ها که پاسخ مثبت به تست آلرژی داده بودند، برای گرد و غبار و حشرات (48 درصد)، درختان (35 درصد)، علف هرز (33 درصد) و گربه ها (33 درصد) بود. البته این درصد ها بر مبنای صددرصد محاسبه نمی شود، چون خیلی از بیماران به بیش از یک آلرژن حساسیت داشتند.
محققان همچنین محرک های سردرد معمولی برای بیماران را یافتند (هم چون آلرژن، خیلی از بیماران به بیش از یک محرک واکنش نشان می دادند). معمولاترین محرک سردرد دود سیگار (67 درصد) بود، به دنبال آن عطرهای قوی (62 درصد)، رطوبت (60 درصد)، گردو غبار (58 درصد)، هوای سرد (55 درصد)، کپک قارچی (49 درصد) و ادکلون (46 درصد) بود. طبق نظر محققان بیماران با التهاب بینی که مبتلا به سردرد نیز بودند، نیاز به درمان هر دو مشکل داشتند و تشخیص صحیح بیماری بینی می توانست در بهبودی عالی سردرد و تخفیف سایر علایم مرتبط با رینیت همراه باشد.
