دل‌درد و دل‌پیچه از آن گروه مشکلاتی هستند که زندگی را برای هر انسانی تیره وتار می‌کند. برای درمان این مشکل نخست باید دلیل اصلی آن مشخص شود. دل‌درد به دلایل متعددی بروز می‌کند و تقریبا تمام اعضای داخل شکم، از روده‌های کوچک و بزرگ گرفته تا کبد، پانکراس، کلیه‌ها، طحال و کیسه صفرا، در آن دخیل هستند.
دلایل رایج دل‌درد
دل‌درد ناشی از عدم‌تحمل لاکتوز
دل‌درد ناشی از عدم‌تحمل گلوتن
دل‌درد ناشی از التهاب پانکراس یا لوزالمعده
دل‌درد ناشی از آندومتریوز
دل‌درد ناشی از سنگ کیسه صفرا
دل‌درد ناشی از دیورتیکولیت
دل‌دردهای ناشی از وجود انگل‌ها
ل‌دردهای ناشی از سندرم روده تحریک‌پذیر
دل‌دردهای ناشی از ریفلاکس معده به مری
دل‌دردهای ناشی از مسمومیت غذایی
اصطلاح درد معده یا دل درد غالباً برای اشاره به دل‌پیچه یا درد خفیف شکم به کار برده می‌شود که معمولاً موقتی است و اکثر اوقات جدی نیست. بروز درد شدید در ناحیه شکم بیشتر مایه نگرانی است به ویژه اگر به یکباره و غیرمنتظره شروع شود، به ویژه در صورت متمرکز شدن درد در ناحیه‌ای معین باید فوریتی پزشکی در نظر گرفته شود. شکم بخشی از بدن است که زیر دنده‌ها و بالای مفصل ران و لگن قرار دارد و با نام‌های دلیا معده نیز خوانده می‌شود. دستگاه گوارش از دهان شروع و به مقعد ختم می‌شود. در زمان خوردن یا آشامیدن، غذا و مایع از مری به سمت معده پایین می‌رود. مواد غذایی پس از مخلوط شدن در معده وارد روده کوچک می‌شود.
علائم و نشانه ها
پزشک با بررسی سابقه پزشکی و شرح حال بیمار از نکته‌های زیر آگاهی می‌یابد و قادر می‌گردد تا علت درد را به درستی تعیین کند.
چگونگی شروع درد: دل درد ناگهانی بیانگر رخدادی حاد، مانند اختلال خونرسانی به کولون (ایسکمی) یا انسداد مجرای صفراوی به دلیل وجود سنگ کیسه صفرا (کولیک صفراوی)، است.
محل دل درد: آپاندیسیت معمولاً باعث بروز دردی در میان شکم می‌شود که به تدریج در قسمت راست تحتانی شکم، یعنی محل معمول آپاندیس، نیز منتشر می‌شود.
دیورتیکولیت معمولاً با دل درد در قسمت چپ و پایین شکم، یعنی محل وجود اکثر دیورتیکول‌های روده، همراه است.
درد کیسه صفرا (کله سیستیت ـ التهاب کیسه صفرا ـ یا کولیک صفراوی) معمولاً در بخش فوقانی شکم در وسط یا سمت راست آن نزدیک به محل قرارگیری کیسه صفرا بروز می‌یابد.
الگوی دل درد:انسداد روده در ابتدا موج‌هایی از دل درد و دل‌پیچه را به دلیل انقباض‌های عضله‌های روده و ورم کردن روده ایجاد می‌کند.
درد چنگ مانند بیانگر انقباض‌های شدید روده است.
انسداد مجاری صفراوی توسط سنگ کیسه صفرا معمولاً درد شکم در قسمت بالای شکم را به دنبال دارد که بین ۳۰ دقیقه تا چند ساعت طول می‌کشد.
التهاب حاد لوزالمعده معمولاً درد مداوم شدید و بی‌وقفه‌ای را در قسمت بالای شکم و کمر به دنبال دارد.
درد آپاندیسیت حاد در ابتدا از نزدیک ناف شروع می‌شود، اما همگام با پیشرفت التهاب به قسمت راست پایین شکم نیز گسترش می‌یابد.
ویژگی های دل درد در طول زمان تغییر می‌کند، برای مثال انسداد مجاری صفراوی گاهی اوقات التهاب کیسه صفرا را همراه با عفونت یا بدون عفونت را در پی دارد. در چنین حالتی ویژگی‌ها و خصوصیات درد تغییر می‌کند و ویژگی درد التهابی را به خود می‌گیرد.
تشخیص
پزشک علت درد شکم را بر مبنای نکات زیر مشخص می‌کند:
ویژگی‌ها، نشانه‌ها و علائم دل درد
یافته‌های معاینه فیزیکی
آزمایش‌های رادیولوژی، آندوسکوپی و آزمایش خون
جراحی
معاینه فیزیکی
پزشک پس از معاینه بیمار اطلاعات بیشتری را در مورد دلیل درد شکم به دست می‌آورد. پزشک موارد زیر را تعیین خواهد کرد:
صدا دادن روده در صورت انسداد روده
وجود نشانه‌های التهاب (به وسیله انجام روش‌های خاص در طول معاینه)
محل هر گونه حساسیت و درد بررسی می شود
وجود توده درون شکم که می‌تواند نشان دهنده تومور، بزرگ شدن اندام یا دمل (تجمع چرک عفونی) باشد.
وجود خون در مدفوع که می‌تواند مبین وجود مشکلی روده‌ای مانند زخم، سرطان روده بزرگ، التهاب کولیت یا ایسکمی باشد.
روش درمان دل درد به علت آن بستگی دارد، شماری از راهکارهای درمانی عبارتند از
دارو برای درمان التهاب، رفلاکس یا انواع زخم‌ها.
آنتی بیوتیک برای عفونت
تغییر در رفتارهای فردی در مواجهه با شکم درد ناشی از نوشیدنی‌ها یا غذاهای خاص.
تزریق موضعی عامل‌های بی‌حس کننده یا کورتیکواستروئیدها توسط متخصص.
در موارد شدیدتری مانند آپاندیسیت و فتق انجام عمل جراحی ضرورت می‌یابد.
توصيه ها و دستورات غذايي براي درمان دل پيچه
ـ مصرف سيب به صورت خام يا رنده شده نتايج بسيار خوبي در معالجه پيچش دل دارد.
ـ خوردن ۶۰ گرم پوست زرد نارنج خشك كرده با آب گرم براي رفع پيچش دل و رفع كرم شكم مفيد است، البته بايد از يك ساعت قبل، معده را از اخلاط پاك كرد.
ـ خوردن ساييده و پودر خشك قارچ برطرف كننده دل پيچه و ناراحتي هاي معده است.
ـ مصرف كرفس، روغن تخم كدو، پياز عنصل يا دشتي، برگ پونه، اسانس نعناع، برگ ريحان و شبدر در رفع دل پيچه سودمند است.
داروهاي داروخانه اي
۱. اسانس بادرنجبويه كه در بازار تجاري با عنوان «اسانس مليس» يا «مليسا» شناخته مي شود داروي مفيدي جهت درمان پيچش معده مي باشد. براي اين منظور ۱۰ تا ۲۰ قطره از آن را روي يك حبه قند بريزيد و ميل كنيد.
۲. قطره خوراكي لومكس حاوي اسانس مرزه
۳. قطره خوراكي گاستروليت حاوي اسانس آويشن شيرازي
تشخیص دل درد و دل پیچه در کودکان
اگر حال عمومی فرزندان خوب هست ، تب ندارد و در کل شرایطش خوب است، کارهای زیر توصیه می شود:
1- پرل ویتامین آ 50000 واحد روزی یک عدد
2- شربت زینک سولفات ایرانی 1 سی سی به ازای هر کیلو روزانه که میتونید تقسیم بر 222 کنید که متناسب باوزن کودک متفاوت است.
3- کپسول یوموگی ( Yomogi 250mg ) (نوعی پروبیوتیک )روزی دو بار به مدت یک هفته بدهید .
4- به مدت 2 هفته از شیر استفاده نکند، ماست یا دوغ حاوی پروبیوتیک استفاده شود.
از سری مطالب پزشکی عمومی و غیر تخصصی سایت ( اطلاعات عمومی و غیر تخصصی پزشکی برای افزایش دانش سلامت و اطلاعات عمومی پزشکی بازدیدکنندگان)
