دیابت بارداری نوعی دیابت است که بطور ناگهانی در دوران بارداری بروز می کند. در آمریکا از هر 100 زن حامله، 3 تا 8 نفر به دیابت بارداری دچار می شوند. اگر به دیابت بارداری مبتلا هستند سعی کنید غذای مورد استفاده خود را در دفعات بیشتر و با حجم کمتر استفاده کنید.
علایم شایع:
معمولاً علامت واضحي وجود ندارد. امكان دارد در معاينات دوران حاملگي معلوم شود كه جنين بزرگتر از حد طبيعي است.
تشخيص بر مبناي آزمايش قند خون بين هفته‌هاي ۴۸-۲۴ حاملگي در خانم‌هايي كه قبلاً سابقه ديابت نداشته‌اند صورت مي‌گيرد. در صورتي كه سابقه ديابت حاملگي در حاملگي‌هاي قبلي وجود داشته باشد، انجام آزمايش قند خون در زماني زودتر توصيه مي‌شود.
علل
به هنگام حاملگي، امكان دارد بدن نتواند انسولين كافي براي نگاه داشتن قند خون در حد طبيعي، توليد كند.
عوامل افزايش دهنده خطر
چاقي (خصوصاً زناني كه چاقي شكمي دارند شبيه سيب )
افزايش قابل توجه وزن
سابقه خانوادگي ديابت
سابقه تولد نوزادي كه بزرگتر از حد طبيعي براي سنش بوده است.
سن مادر بالاي ۲۵ سال
سابقه حاملگي يا بيشتر
سابقه مرگ بدون توجيه جنين يا مرده‌زايي
سابقه ديابت حاملگي در حاملگي‌هاي قبلي
توصیه های تغذیه ای برای دیابت بارداری
کربوهیدراتهای موجود در غذاها
کربوهیدراتها درغذاها ی زیر وجود دارند:
· شیر و ماست
· میوه جات و آبمیوه ها
· برنج، غلات، حبوبات و ماکارونی ها (پاستاها)
· نان ، کلوچه، بیسکویت ، انواع رول ها و نانهای ساندویچی
· انواع لوبیای خشک، لپه ، نخود، عدس
· سیب زمینی ، ذرت، سیب زمینی شیرین، نخود فرنگی، کدوی زمستانی
شیرینی ها ودسرها ، نوشیدنیهای معمولی و گاز دار و آبنبات ها حاوی مقادیر بسیار زیادی قند هستند.
نشاسته
غذاهای نشاسته ای درنهایت به گلوکز تبدیل می شوند بنابراین نباید در خوردن آنها زیاده روی نمود اما نشاسته باید درهر وعده ی غذایی شما وجود داشته باشد اندازه ی قابل قبول مصرف نشاسته یک فنجان درهر وعده ی غذایی یا دو برش نان است.
شیر
شیر غذایی سالم است و منبع مهمی از کلسیم محسوب می شود. شیر فرم مایعی از کربوهیدرات می باشد ونوشیدن مقدار زیاد آن در یک وعده سبب افزایش مقدار قندخون می شود بنابراین هر بار تنها یک فنجان شیر میل کنید.
میوه جات
میوه ها غذاهای سالمی هستند اما سرشار از قندهای طبیعی می باشند شما باید یک تا 3 وعده میوه در یک روز مصرف کنید اما تنها در یک وعده یک میوه بخورید. یک وعده میوه عبارتست از: یک قطعه ی کوچک از یک میوه یا نیمی از یک قطعه ی بزرگ یا حدود یک دوم فنجان از مخلوط میوه ها. از میوه های کنسرو شده در شربت استفاده نکنید زیرا حاوی مقادیر زیادی قند می باشند.
کنترل و درمان دیابت بارداری
برای کنترل دیابت بارداری اقدامات زیر توصیه می‌گردد:
– پایش منظم سطح قند خون در طی روز :قبل از صبحانه و ۲ ساعت پس از هر وعده غذایی. برخی مواقع ممکن است پایش قند خون قبل از همه وعده‌های غذایی نیز لازم گردد. البته بعد از طی مرحله حاد، نیاز به این میزان اندازه گیری نخواهد بود).
– بررسی ادرار به منظور وجود کتون‌ها (یک نوع اسید که وجود آن در ادرار نشان می‌دهد دیابت کنترل نشده‌است).
– رعایت رژیم غذایی : نظم غذایی یکی از مهم ترین موارد در کنترل قند خون در طی ساعات روز است. بر همین اساس پزشک معالج، از بیمار درخواست می‌کند دریافت کالری اش را در چند نوبت منظم در طی روز توزیع کند.
– فعالیت بدنی و ورزش پس از تایید پزشک معالج: داشتن پیاده روی منظم در کنترل سطح قند خون بسیار مفید است. برای جلوگیری از بروز عوارض مرتبط با فعالیت بدنی، حتماً باید بیمار با پزشک خود مشورت نماید.
– بررسی روند افزایش وزن: میزان افزایش وزن در طی دوران بارداری باید حدوداً بین ۷ تا ۱۴کیلو باشد. در افرادی که بارداری را با چاقی و افزایش وزن آغاز می‌نمایند، این میزان افزایش وزن به ویژه در صورت ابتلا به دیابت بارداری باید کمترین مقدار باشد.
– مصرف انسولین در صورت نیاز: انسولین تنها داروی دیابتی است که مصرف آن در طی بارداری در صورت عدم کنترل قند خون توصیه می‌گردد.
– کنترل افزایش فشار خون بیمار.
عوارض دیابت بارداری بر جنین و نوزاد:
تغذیه نوزاد از طریق عبور خون مادر از بندناف تامین می¬شود. هنگامی که قند خون مادر بالا می¬رود، موجب بالا رفتن قند خون جنین هم می¬شود. به این ترتیب جنین انرژی بیشتری دریافت می‌کند که باعث افزایش ذخیره چربی و بالا رفتن وزن جنین می¬شود. این افزایش وزن می¬تواند منجر به زایمان دشوار شده و احتمال نیاز به عمل سزارین را زیادتر کند.
از سوی دیگر بدن جنین برای مقابله با قند بالا انسولین بیشتری ترشح می¬کند. پس از زایمان درحالی که منبع قند بالا یعنی خون مادر از نوزاد جدا شده اما میزان انسولین خون همچنان بالاست و این امر می¬تواند باعث افت قندخون نوزاد شود و زندگی و ادامه حیات او را دچار مخاطره کند. یکی دیگر از عوارض دیابت بارداری بر جنین افزایش مایع کیسه آب یا همان مایع آمنیون است که خود این اتفاق می¬تواند دشواری و مخاطرات زایمان را در پی داشته باشد.
عوارض دیابت بارداری بر مادران:
دیابت بارداری می¬تواند خطر ابتلا به فشارخون بالا و مسمومیت بارداری را بالا برده که این عارضه به شدت سلامت و زندگی مادر و جنین را تهدید می¬کند که نیازمند بستری در بیمارستان و مراقبت¬های ویژه است.
پس از زایمان چه باید کرد؟
همان‌گونه که گفتیم احتمال بروز دیابت نوع2 در خانم¬هایی که سابقه دیابت بارداری دارند بالاتر است. بنابراین برای پیشگیری از بروز این امر باید ضمن رعایت رژیم غذایی درست و فعالیت ورزشی مناسب، افزایش وزن خود را کنترل کنند. دوران شیردهی بهترین زمان برای شروع برنامه غذایی و کاهش وزن است. به یاد داشته باشید یک رژیم غذایی صحیح در این دوران نه تنها موجب کمبودی در کمیت و کیفیت شیر نمی¬شود بلکه می¬تواند به سرعت بهبود وضعیت مادر نیز بیانجامد. همچنین توصیه می¬شود کسانی که چنین سابقه¬ای دارند در فواصل یک تا 3 ساله میزان قندخون خود را از جهت غربالگری ابتلا به دیابت بررسی کنند. کنترل وزن و رژیم غذایی در کودکانی که از چنین مادرانی متولد شده¬اند نیز اهمیت بیشتری نسبت به سایرین دارد زیرا خطر ابتلای آنان به دیابت در سنین بالاتر را به شدت کاهش می‌دهد.
پیشگیری از دیابت دوران بارداری
کاهش وزن قبل از اقدام به باردار شدن در صورتی که فرد مبتلا به اضافه وزن یا چاقی باشد، ترک سیگار، استفاده از یک رژیم غذایی مناسب، ورزش و تحرک کافی از جمله راه‌های موثر در پیشگیری از دیابت بارداری هستند. استفاده از پنج گروه اصلی غذایی نان و غلات، شیر و لبنیات، گوشت، تخم مرغ، حبوبات و مغزها، میوه‌ها و سبزی‌ها و رعایت تعادل و تناسب رژیم غذایی نیز در پیشگیری از دیابت بارداری بسیار موثر است.
از سری مطالب پزشکی عمومی و غیر تخصصی سایت (اطلاعات عمومی و غیر تخصصی پزشکی برای افزایش دانش سلامت و اطلاعات عمومی پزشکی بازدیدکنندگان)
