درمان کمر درد شدید (حاد)

کمر دردی که تنها به مدت شش هفته به طول بیانجامد، به عنوان کمر درد شدید (حاد) شناخته می شود. این  کمر درد به شکل های سوزش، کوفتگی، تیر کشیدن، تیز یا کند، واضح یا مبهم احساس می شود. شدت این کمر درد ممکن از میزان خفیف تا سطح شدید در نوسان باشد. همچنین، کمر درد شدید حتی بر نواحی لگن و ران و قسمت باسن بیمار تأثیر گذار است. ورزش برای کمر درد بی شک یکی از بهترین روش ها برای بهبود کمر درد است.

کمر  درد می تواند ناشی از فعالیت بیش از حد و یا آسیب خاصی باشد اما در اغلب اوقات بدون مشخص بودن منشأ دقیقی ایجاد می شود.افزایش بیش از حد گودی کمر میتواند یکی دیگر از ععل کمر درد باشد که فورا باید موارد ایمنی را برای درمان گودی کمر انجام داد تا در اینده دچار مشکلات بدی برای سلامت خود نشویم. در برخی از موارد درد پایین کمر به صورت ناگهانی ایجاد می شود و یا به صورت تدریجی گسترش پیدا می کند.

افراد مبتلا به قوس کمر اغلب دارای گودی آشکار در ناحیه کمر خود هستند. هنگامی که به این افراد از پهلو نگاه می شود، کمر آنها شکل حرف سی (C) را دارد. علاوه بر این، افراد دچار گودی کمر دارای ظاهری می باشند که به نظر می رسد شکم و باسن آنها به یکدیگر چسبیده است. ساده ترین راه برای کنترل و از بین بردن گودی کمر ، دراز کشیدن به پشت بر روی یک سطح سخت است. در این حالت شما باید بتوانید انگشتان دست خود را در زیر کمر فرو کنید و پس از وارد کردن انگشتان، فضای زیر کمر تقریباً بطور کامل پر شود. در صورتی که فرد دچار گودی کمر باشد، پس از فرو کردن انگشتان دست در زیر ناحیه کمر، بین دست و کمر فضای اضافی وجود خواهد داشت.

درد شروع شونده از کمر یا باسن که در امتداد مسیر عصب سیاتیک رو به پایین در پشت ران تا پایین پا پخش می‌شود میتواند درد کمر را افزایش دهد. 80درصد انسان ها حداقل یک بار کمر درد شدید را در طول زندگی خود تجربه کرده اند. هر دوره ای از زندگی که در نظر بگیرید 15 درصد افراد دچار کمر درد شدید شده اند. به این ترتیب علایم کمر درد شدید و دیسک کمر به عنوان بخشی از تجربیات زندگی افراد در نظر گرفته می شود. که می توان با استفاده از فیزیوتراپی و ورزش کمر درد به درمان و بهبودی آن کمک کرد.

علائم و نشانه ها

کمر درد شدید تا حدودی خطرناک می باشد. علائم کمر درد عمدتاَ چندان مشکل ساز و خطرناک نمی باشند. اگر دیسکی از کمر آسیب دیده باشد و حتی پاره شده باشد ممکن است بدون عمل جراحی بهبود  یابد. این نوع از کمر درد به ندرت به خاطر فرآیند های خطرناکی همچون، شکستگی استخوان و شکستگی مهره کمر، عفونت و یا سرطان به وجود می آید. کمر درد شدید در افراد بالای 50 سال، افراد با سابقه سرطان، یا تب شدید، در افراد دیابتی، مصرف کنندگان مشروبات الکی و دارو های کورتیکواستروئیدها، همچنین افراد دارای پوکی استخوان بسیار شایع است.  انواع شکستگی مهره ستون فقرات وجود دارند که در ادامه می خوانید:

– شکستگی crush یا له شدن و خورد شدن مهره : در این نوع شکستگه در تمامی مهره شکستگی ایجاد می شود و نه فقط لبه جلویی مهره .

– شکستگی burst یا شکستگی انفجاری و فروپاشی مهره : در این نوع شکستگی ، کاهش ارتفاع مهره هم در قسمت جلویی و هم عقبی مهره است. (در حالت معمول قسمت جلویی فشرده می شود و ارتفاع آن کم می شود) این نوع شکستگی ممکن است به لحاظ مکانیکی ناپایدار باشد و منجر به بدشکلی ستون فقرات و مشکلات عصبی( با وارد کردن فشار به نخاع) شود.

اگر علائمی از درد زانو، احساس ضعف و یا سختی در کنترل مثانه یا شکم وجود داشته باشد، نشانه این است که انجام معاینات پزشکی امری ضروری است. بسیاری از مشاغل فشار جسمی سنگینی را به افراد وارد می‌کنند و انجام مداوم حرکات بلند کردن، کشیدن، خم شدن یا چرخیدن میتواند علت دیسک کمر باشد. بلند کردن اشیاء به شیوه ایمن و رعایت تکنیک‌های مناسب حرکت از آسیب دیدن کمر جلوگیری خواهد کرد. اگر کمر درد  علائم دیسک کمر بیش از شش ماه به طول بیانجامد باید به  پزشک و متخصص ستون فقرات مراجعه  نمود و معاینات پزشکی را انجام داد.

علت کمر درد شدید

در اغلب اوقات شناسایی منشأ مشخصی برای علت کمر درد شدید کاری دشوار است. در حقیقت، این نوع درد می تواند از نواحی مختلفی از بدن همچون ماهیچه ها، بافت همبند نرم، رباط ها، غضروف ها و کپسول های مفصلی و رگ های خونی نشأت گرفته باشد. به هر حال؛ پارگی دیسک کمر ، سیاتیک ،کشیدگی، تنگی کانال نخاعی ،اتساع، قوس کمر و یا رگ به رگ شدن این بافت ها؛ و نیز پارگی حلقوی (پارگی کوچک که در ناحیه بیرونی دیسک بین مهره ها رخ می دهد) می توانند از علل کمردرد باشند . حتی اگر میزان آسیب بافت ها ناچیز باشد و سریعاً ترمیم یابند اما میزان کمر درد ایجاد شده بسیار شدید می باشد.

صرف نظر از این که بافت آسیب دیده می تواند علت کمردرد باشد، مجموعه از اتفاقات نیز در جریان این آسیب دیدگی سبب افزایش شدت کمر درد می گردند. به عنوان مثال؛ بدن در پاسخ به آسیب دیدگی بافت انواع مختلفی از مواد شیمیایی را آزاد می کند. به این ترتیب؛ این مواد شیمیایی تارهای عصبی حساس به درد را تحریک می کنند و درنتیجه باعث ایجاد احساس درد در آن ناحیه می شوند. برخی از این مواد شیمیایی نیز از طریق ایجاد التهاب و تورم  علت درد کمر می شوند. افزون بر این، مواد  شیمیایی که باعث ایجاد تورم شده اند ممکن است با بازخورد و ارسال سیگنال های بیشتر درد باعث شوند که تورم همیشگی در قسمت آسیب دیده مشاهده شود. التهابات ناشی از مواد شیمیایی به مدت چندین روز و حتی هفته وجود دارند.

گرفتگی عضلانی (اسپاسم) در بافت ها می تواند باعث تغییر ستون فقرات شود (تغییر ستون فقرات به این معناست که بخشی از بدن به یک سمت کج شود)، این امر نیز سبب عدم هماهنگی عضلات می گردد. افزون بر این، در هنگام گرفتگی عضلانی مواد غذایی موجود در خون نمی توانند به ناحیه آسیب دیده برسند که به نوبه خود سبب کاهش انتقال و تأمین اکسیژن و مواد مورد نیاز می شود. نتیجه امر این که، مکانیسم هایی که از ایجاد التهاب جلوگیری می کنند دچار اختلال می شوند و زمینه برای التهاب در ناحیه آسیب دیده فراهم می گردد.

کمر درد در بارداری دردهای خفیف تا متوسطی است که به دلیل فشردگی و تحت فشار قرار گرفتن عصب‌ها (که به عنوان سیاتیک شناخته می‌شوند) در ناحیه پایین و بالای کمر ایجاد می‌شود، این دردها بر روی مهره‌های ستون فقرات فشار اضافی ایجاد می‌کند که به آن فتق دیسک کمر یا بیرون زدگی دیسک کمر  گفته می‌شود.

حدود 80 درصد از زنان باردار حداقل یکبار دچار کمردرد میشوند و بیش از نیمی از این درد ها در سه ماه آخر بارداری ایجاد میشوند. البته در غالب موارد مدت این دردها کوتاه است. با این حال در 30 درصد موارد شدت درد به حدی است که فعالیت های روزانه را محدود میکند. کمردرد بارداری در افراد زیر بیشتر دیده میشود

زنان چاق
بارداری های مکرر
سابقه کمردرد در بارداری های قبلی
شدت کمردرد بارداری در زنان جوان بیش از زنان مسن تر است.

ورزش نکردن، ابتلا به برخی بیماری ها و سیگار کشیدن از دیگر عوامل خطری است که شما را بیشتر در معرض ابتلا به کمردرد قرار می دهد.

تشخیص

در اغلب اوقات نیازی به چنین آزمایش هایی نیست. اما اگر افرادی که دارای  ترومای شدید هستند، یا افراد بالای 50 سال باشد، یا سابقه سرطان، تب، دیابت و دیگر مشکلات پزشکی داشته باشند، همچنین معتادان، افراد دارای اختلالات در کارکرد مثانه و روده، یا دچار درد های شبانه و پوکی استخوان ؛ این نوع درد (کمر درد شدید) دیده شود انجام آزمایش های عکس برداری می تواند در روند درمان کمردرد کار ساز باشد.

انواع مختلفی از آزمایش های عکس برداری  در تشخیص کمردرد وجود دارد که عبارتند از: اشعه ایکس، عکس برداری از استخوان، سی تی اسکن، و ام آر آی. انتخاب هر یک از این آزمایش ها بسته به شرایط و وضعیت پزشکی بیمار دارد.  توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که تشخیص نهایی بر اساس ترکیبی از سوابق پزشکی، معاینات پزشکی و آزمایش های تشخیصی صورت می گیرد و نه فقط بر اساس آزمایش های عکس برداری.

خبر خوب این که حتی اگر منشأ کمر درد شدید مشخص نباشد، پس از مدتی این کمر درد تسکین پیدا می کند و بافت های آسیب دیده به حالت اولیه خود باز می گردند. پنجاه درصد از بخشی های آسیب دیده در دو هفته اول به طور کامل التیام پیدا می کنند. پس از گذشت شش هفته نیز از  80 درصد کمر درد کاسته شده است. متأسفانه مدت و شدت کمر درد در یک ناحیه را نمی توان بر اساس محل و میزان آسیب دیدگی، و یا حتی شدت اولیه درد پیش بینی نمود. کمر درد در اولین روز های آسیب دیدگی می تواند بسیار آزار دهنده باشد اما، پس از مدتی تنها علائم خفیفی از کمردرد احساس خواهد شد.  هر چند در بیش از 30 درصد افراد  ممکن است کمر درد طولانی مدتی گزارش شود.

مشاهده فیلم زیر ، به شما برای آشنایی با بهترین و کاملترین روش درمان کمردرد شدید کمک می کند.

درمان کمر درد شدید

تحمل درد و انجام فعالیت های روزانه بهترین توصیه برای درمان کمر درد شدید می باشد. در این قسمت به بهترین و کاملترین روشهای درمان کمردرد شامل ورزش درمانی کمر ، فیزیوتراپی ، دارو ، ماساژ درمانی کمر، مگنت تراپی و غیره میپردازیم. همچنین می توان  برای درمان درد پایین کمر در رختخواب استراحت کرد و محل آسیب دیده را سرد نگه داشت.  اما، با انجام فعالیت و در گیر کردن بدن، جریان خون در ناحیه آسیب دیده افزایش خواهد داشت و در نتیجه میزان التهاب و احتمال اسپاسم عضلانی (گرفتگی) با توجه به علت درد پایین کمر کمتر می شود. اکثر افرادی که دارای کمر درد شدید هستند در معاینات پزشکی خود بیان کرده اند که هنگامی که فعالیت های روزه مره خود مثل راه رافتن را انجام می دهند علی رغم احساس درد، احساس می کنند که بهتر شده اند. اما باید متذکر شد که انجام فعالیت های شدیدی مثل وزنه برداری و ورزش های رزمی و … برای  افرادی که کمر درد شدید دارند توصیه نمی شود.

با وجوداین که  دلیلی برای پیشگیری از کشیدگی ماهیچه ها و بافت های ناحیه آسیب دیده وجود ندارد، اما نباید این کشیدگی به میزانی باشد که سبب تشدید کمر درد گردد.استفاده از کمپرس های سرد و گرم در ناحیه آسیب دیده می تواند باعث کاهش درد موقتی و تسهیل در کشش بافت ها شود و تا حدودی موجب درمان کمردرد شود، اما بر بهبود طولانی مدت تأثیر چندانی ندارند. در ادامه با انواع کمر درد و روشهای درمان برای کاهش درد آشنا می شوید.

داروهای ضد التهابی

دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی  و استامینوفن جزء دارو های مسکن (تسکین دهنده درد) شناخته شده ای هستند که برای تسکین کمر درد شدید مورد استفاده قرار می گیرند. داروی کمر درد ضد التهاب غیر استروئیدی از فرآیند های التهابی در ناحیه درد که پیشتر آنها را شرح دادیم جلوگیری می کنند. لازم به ذکر است که این دارو ها باید به تجویز پزشک یا متخصص ستون فقرات معالج مصرف گردند. از آنجایی که داروی های ضد التهاب غیر استروئیدی در درمان درد کمر  همچون هر دارویی دارای عوارض جانبی است، از این رو، اگر برای مدت طولانی مصرف شوند تأثیر عوارض جانبی آن ها افزایش خواهد یافت و خطراتی را به همراه خواهد داشت. عمده ترین عوارض جانبی این دارو ی درمان کمر درد عبارتند از: کبودی و خونریزی، معده درد، و مشکلات کلیوی و کبدی.

داروی شل کننده عضلات

داروی شل کننده عضلات دارو هایی هستند که سبب تسکین سیستم عصبی مرکزی و درد دیسک کمر می شوند. این دارو ها خواب آور هستند و باعث کاهش تنش های عضلانی و هیجانی در فرد می گردد، از این رو در کاهش کمر درد های شدید می توانند مؤثر باشند. مصرف این دارو برای کمر درد حتما باید زیر نظر پزشک معالج صورت بگیرد.

فیزیوتراپی

 روش های فیزیوتراپی همچون انقباض ها و تحریک های الکتریکی و ماوراء صوتی،  متحرک سازی مفاصل، و ماساژ درمانی می توانند تسکین موقتی برای کمر درد شدید باشند. لازم به ذکر است که کمر درد شدید معمولا با گذشت زمان خود به خود از بین می رود و در این شرایط، دیگر نیازی به درمان نخواهد بود.اگر شدت  کمر درد بیشتر شود، یا اختلالاتی در انجام فعالیت ها و حرکت مشاهده شود، توصیه ها و آموزش های روش های فیزیوتراپی برای بازگشت به وضعیت عادی و درمان کمر درد با ورزش  بسیار کارساز خواهند بود.

انجام معاینات پزشکی و یا مراجعه به فیزیوتراپ در افرادی که دچار کمر درد شدید طولانی مدتی هستند، امری الزامی است. هدف اصلی در برنامه های فیزیوتراپی باید در جهت آموزش و نهادینه کردن روش ها و تمرینات ورزشی باشد. از این رو، ایجاد سلامت فیزیکی، تقویت ساختار بدنی و ارتقا انعطاف پذیری در فرد و افزایش عملکرد قلبی عروقی بدن از جمله ملزوماتی است که در برنامه ها بر آن تأکید می شود. برای آگاهی از ورزش مناسب دیسک کمر، کمردرد و… باید به پزشک متخصص در این زمینه مراجعه نمایید.

مگنت تراپی

درد مزمن غالباً پی‌آمد عملکرد نامناسب شبکه‌های عصبی کوچکی است که در اثر التهاب عصبی درونی آسیب دیده‌اند. تحریک مغناطیسی پالسی با شدت بالا (HIPMS) به شیوه‌ای غیرتهاجمی نورون‌ها را غیرقطبی می‌کند و بهبود آسیب دیدگی را شتاب می‌بخشد. مگنت درمانی تسکین درد را برای بیماران دچار کمر درد پس از جراحی یا سانحه، دیستروفی رفلکسی سمپاتیک، نوروپاتی محیطی، سندرم خروجی صدری و اندومتریوز به ارمغان می‌آورد. موضع دردناک حداکثر ۶ جلسه حدوداً ۱۰ دقیقه‌ای در معرض میدانی به قدرت ۱٫۱۷ تسلا با سرعت ۴۵ پالس در دقیقه قرار می‌گیرد. در یکی از مطالعات انجام شده، درد یک بیمار پس از ۴ جلسه مگنت درمانی تسکین یافت و حداکثر میزان فروکش کردن درد پس از ۳ ساعت درمان رخ داد. در هر حال تمامی بیماران درمان کمر درد یا تسکین درد را تجربه کردند. درد ۲ بیمار کاملاً از بین رفت و درد ۳ بیمار تاحدی به مدت ۴ ماه تخفیف یافت. تسکین درد باقی بیماران ۸ تا ۷۲ ساعت دوام داشت.

اگرچه تأثیر مگنت تراپی کمر درد حاد چشمگیر است، اما این روش بیشتر برای کمر درد مزمن کاربرد دارد. درد اکثر بیماران دچار کمر درد حاد پس از زمانی کوتاه بهبود می‌یابد.

تزریقات نخاعی

تزریقات نخاعی (یا تزریق در نخاع) معمولا به عنوان شیوه مناسب در درمان کمر درد شدید در نظر گرفته نمی شود. با این وجود، روش های مختلف تزریق نخاعی وجود دارد که از این قبیل می توان تزریق استروئید اپیدورال، مفاصل فاست(facet joints)، و تزریق در نقطه ماشه‌اي (يک ناحيه خاص در ماهيچه اسکلتي يا فاسياي عضلاني است) نام برد. انجام هر یک از این ترزریقات در روند معاینات توسط پزشک معالج قابل تشخیص هستند.

برای درمان کمردرد روش های دیگری ازجمله طب سوزنی، جراحی و … نیز وجود دارد.

خلاصه ای از کمردرد شدید (حاد)

کمر درد شدید تجربه بسیار دردناک است، اما خوشبخاته در کوتاه مدت برطرف می شود. با این وجود؛ در مواردی که کمردرد شدید پس از مدتی رفع نشده، باید به دکتر متخصص ستون فقرات مراجعه نمود. برای این منظور، شیوه های تشخیصی و درمانی گوناگونی از جمله روش های درمان بدون جراحی و یا روش جراحی بسته ستون فقرات وجود دارد. هدف اصلی در تمامی رویکردهای موجود؛ بهبود ناحیه آسیب دیده در کمترین زمان ممکن و نیز پیشگیری از ابتلا به  کمر درد شدید و درمان کمر درد   از طریق آموزش، ورزش و روش های تقویت کننده می باشد.

نویسنده: دکتر محی الدین فصیحی هرندی