بیماری نقرس مفصلی: علائم و درمان

نقرس با علائمی چون دردهای شدید و ناگهانی ،قرمزی وضعف درمفاصل مخصوصا درانگشت بزرگ یاشست پا همراه است.بیماری نقرس که شایع ترین شکل آرتریت های التهابی و ناشی از تجمع اسید اوریک در بدن است معمولا با درد شست پا آغاز می شود.

نقرس نوع پیچیده ای ازبیماری آرتروز است که میتواند درهر فردی اتفاق افتد  آقایان بیشترا ز خانم ها درمعرض خطر ابتلا به نقرس هستند امامیزان این ابتلا درخانم ها بعدازسن یائسگی هم رایج است.

بیماری نقرس میتواندناگهانی رخ دهد وشما را نیمه های شب ازخواب بیدارکند به صورتیکه احساس میکنید انگشت شست شما درآتش قراردارد.مفصل آسیب دیده متورم ودچارضعف میشود به صورتیکه تحمل وزن یک ملافه هم برروی مفصل دردناک وغیرقابل تحمل است

خوشبختانه بیماری نقرس قابل درمان است وراه هایی وجوددارد که خطربروز مجدد نقرس را کاهش دهد.

علائم و نشانه ها

علائم بیماری نقرس معمولا ناگهانی درشب بدون هیچ هشداری رخ میدهداین علائم شامل مواردزیراست

• دردهای شدید مفصل

نقرس اغلب برروی مفصل انگشت بزرگ پایاشست تاثیرمیگذارد اما میتواندبرروی پا،مچ پا،زانو،دست ومچ دست هم تاثیرگذارباشد.درد آن در4تا12 ساعت اولیه پس ازوقوع درد شدیدتراست .مفاصل مختلفی در کف پا وجود دارد و نقرس باعث  درد کف پا می گردد.

• بروز ناراحتی ها به صورت تدریجی

بعدازاینکه دردهای شدید آرام شد ناراحتی مفاصل  ازچند روز تا چند هفته دربدن باقی میماند.سپس مدت پایداری درد بیشترمیشود وبرروی مفاصل بیشتری تاثیرمیگذارد.

• التهاب وقرمزی

مفصل تاثیرگذار مفصلی است که دچارقرمزی،تورم،ضعف وافزایش حرارت شود

• محدود شدن حرکت

زمانیکه نقرس شدید شود با محدودیت حرکت مفصل مواجه میشوید

علت ها و دلایل

نقرس میتواند با انباشته شدن مواد کریستال درمفصل ایجاد شود ودرنهایت منجربه بروز دردهای شدید والتهاب براثرنقرس شود.انباشتگی کریستال زمانی رخ میدهد که میزان بالایی اوریک اسید درخون وجودداشته باشد.

زمانیکه شما غداهایی مانند استیک،غذاهای دریایی یاگوشتی میخورید بدن شما به صورت طبیعی این مواد را تجزیه میکند واوریک اسید زیادی تولید میکند.غذاهای دیگری مانند نوشیدنی های الکلی مانند آب جوونوشیدنی هایی که حاوی شکرهستنددارای مقدارزیادی اوریک اسید هستند.

اوریک اسید به صورت طبیعی درخون حل میشود ووارد کلیه میشود وازطریق ادراردفع میشود.دربعضی ازمواقع میزان اوریک اسیدی که در بدن تولید میشود زیاد است وکلیه ها مقدارکمی ازاین مواد را ازبدن دفع میکند وبقیه آن دربدن انباشته میشود وباعث ایجاد کریستال درمفصل وبافت های اطراف آن میشود وایجاد درد،التهاب وتورم میکند.

عوامل

درصورتیکه میزان اوریک اسید دربدن شما افزایش یابد شما به بیماری نقرس دچار میشوید عواملی که باعث افزایش اوریک اسید دربدن میشوند شامل مواردزیراست

رژیم غذایی:خوردن بی رویه غذاهای گوشتی ودریایی  وغذاهایی که شکرزیاد دارد باعث افزایش اوریک اسید دربدن ومنجر به بیماری نقرس میشودمصرف نوشیدنی های الکلی مخصوصا آب جو هم میتواند یکی ازموارد افزایش اوریک اسید دربدن شود

چاقی:درصورتیکه شما دچار اضافه وزن هستید بدن شما اوریک اسید بیشتری تولید میکند وکلیه های شما برای دفع این مقدار اوریک اسید با مشکل مواجه میشود وخطر ابتلا به نقرس را افزایش میدهد

شرایط وبیماری:بیماری ها وشرایط خاص میتوانند خطرابتلابه نقرس را افزایش دهند این بیماری ها شامل بالابودن فشارخون ودرمان نشدن آن ،دیابت،سندروم  اختلال  درسوخت وسا زبدن وبیماری های قلبی وکلیوی است.

داروهای خاص:مصرف داروی تیازید برای درمان افسردگی ومصرف آسپیرین دردوزهای پایین میتواندباعث افزایش اوریک اسید دربدن شود
بنابراین میتوانید داروهایی را که برای بیماران پیوندی تجویزمیشودرا به جای این داروها مصرف کنید

سابقه بیماری نقرس درخانواده:درصورتیکه یکی ازاعضای خانواده شما دچارنقرس باشند شما ممکن است درخطر ابتلا به این بیماری باشید

سن وجنس:بیماری نقرس درآقایان نسبت به خانم ها رایجتراست به دلیل اینکه میزان اوریک اسید دربدن خانم ها کمترازآقایان است

بعدازسنین یائسگی میزان اوریک اسید دربدن خانم ها با میزان آن درآقایان به صورت مساوی میشود ومیزان این مواد دربدن هردو به یک میزان است مردان زودتراززنان یعنی بین سن30 تا50 سالگی به نقرس مبتلا میشوند درحالیکه خانمها بعدازیائسگی دچارنقرس میشوند

ایجاد هرگونه جراحی  یاضربه ازقبل:ایجاد هرگونه جراحی یا ضربه ازقبل میتواند خطر بروز نقرس را افزایش دهد

مشکلات

افرادی که دچارنقرس هستند میتوانند با شرایط شدید دیگری مواجه شوند

ایجاد نقرس مجدد:تعدادی ازافراد ممکن است دچار علائم ونشانه های مجدد نقرس نشوند اما تعدادی دیگرممکن است دریک سال چندین بار دچاراین عارضه شوند مصرف داروها دراین افراد میتواندموثرباشددرصورتیکه نقرس درمان نشود میتواند باعث ازبین رفتن مفاصل شود

نقرس پیشرفته:زمانیکه نقرس درمان نشود میتواند باعث رسوب کریستال درزیرپوست میشود که به آن تافی tophi (رسوبات اسید اوریک که به شکل یک توده میشودرا  tophi میگویند)  تافی میتواند بر چندین ناحیه ازجمله انگشت،دست ها،پاها،آرنج یاتاندون های آشیل درپشت مچ پا تاثیربگذارد تافی معمولا دردناک نیست اما متیواندباعث ایجاد تورم وضعف با بروز بیماری نقرس شود

سنگ کلیه:جمع شدن کریستال درادرار افراد مبتلا به نقرس میتواندباعث ایجاد سنگ کلیه شود مصرف تعدادی ازداروها میتواند خطر ابتلا به سنگ کلیه را درافراد مبتلا به نقرس کاهش دهد

زمان مراجعه به پزشک

اگرشما به دردهای ناگهانی وشدید درمفصل دچارشدید حتمابه پزشک مراجعه کنید.درصورتیکه نقرس درمان نشود میتواند منجربه تشدید درد وآسیب دیدگی مفصل شود.

درصورتیکه دچارتب،گرمی والتهاب مفصل شدید حتما به پزشک مراجعه کنید این علائم میتواندنشان دهنده عفونت دربدن باشد.

تست ها و تشخیص

تست هایی که به تشخیص بیماری نقرس کمک میکنند شامل مواردزیراست

• تست مایع درون مفصل

این تست با بیرون کشیدن مایع درون مفصل بوسیله یک سوزن انجام میشود زمانیکه این مایع بوسیله پزشک بیرون کشیده شده به آزمایشگاه برده میشود ومیزان کریستال موجود درآن درزیر میکروسکوپ ارزیابی میشود

• آزمایش خون

پزشک ممکن است برای ارزیابی میزان اوریک اسید درخون شما انجام آزمایش خون را به شما توصیه کند

دربعضی ازمواقع نتایج آزمایش خون میتواند گمراه کننده باشد مثلا شاید یک فرد دارای میزان بالایی ازاوریک اسید درخون باشد اما به بیماری نقرس مبتلا نباشد وبرعکس فردی دچارعلائم ونشانه های نقرس باشد اما درخون او هیچ نشانه ای از اوریک اسید نباشد.

• عکس برداری بوسیله اشعه ایکس

عکس برداری بوسیله اشعه ایکس میتواندنشان دهنده علت التهاب مفاصل باشد

• فراوا درمانی یا آلتراساند

فراوادرمانی ماهیچه ها میتواندبرای تشخیص میزان کریستال درمفاصل موثرباشد

عکس برداری سی تی اسکن:این تصویربرداری برای تشخیص میزان کریستال درمفصل درصورتیکه هیچ گونه تورمی ایجاد نشده باشد بسیارموثراست

راه های درمان

از بهترین راه ها و روش های درمان (علاج) نقرس می توان به موارد زیر اشاره کرد

درمان نقرس معمولا با مصرف دارو همراه است.انتخاب نوع دارو براساس سلامتی بیمار ،میزان شدت بیماری انجام میشود

• تزریق کورتیکاستروئید

پزشک تزریق کورتیزون را برای بیمارانی که دچار درد والتهاب هستند پیشنهاد میکند این استروئید که به آن کورتیکاستروئید یا کورتیزون گفته میشود برای کاهش التهاب مفصل که شامل تورم،افزایش حرارت ،قرمزی است مناسب است ودرنهایت منجر به کاهش درد مفصل میشود

تزریق کورتیزون باعث کاهش درد ناشی ازنقرس میشود امانمیتواند باعث جلوگیری ازبروز نقرس درآینده شود

تززیق کورتیزون درد والتهابات را بین 6هفته تا 6ماه کاهش میدهد.دردممکن است بعدازاین مدت به بدن بازگردد یا ممکن است براساس نوع شرایط فرد ودرمان ومراقبت های او بازگشتی نداشته باشد

• دارو

داروها برای درمان نقرس میتواند برای حمله های شدید نقرس ،جلوگیری ازحمله های مجدد،کاهش خطر عوارض نقرس مانند خطرتشدید tophi ناشی ازرسوب کریستال استفاده شود.

داروهایی که میتواند باعث درمان حمله های نقرس وجلوگیری ازحمله های مجدد درآینده شود شامل موارد زیراست .داروهای ضدالتهاب بدون استروئید:ای داروها شامل داروهای بدون نسخه ای مانند ایبوپروفن(آدویل،مورتین وانواع دیگر)ناپروکسین(آلیو) است وداروهای قوی دیگر که بانسخه پزشک باید مصرف شود که شامل ایندومتاسین(ایندوسین)سلکوکسیب(سلبرکس)است.

پزشک ممکن است برای توقف حمله های شدید نقرس داوهایی با دوز بالا برای بیمار تجویزکند وبرای جلوگیری ازحمله های مجدد داروهایی را به صورت روزانه دردوزپایین برای بیمار توصیه میکند

مصرف داروهای ضدالتهاب بدون استروئید دارای عوارض جانبی مانند دردشکم،خونریزی وزخم معده است

کلشیسین Colchicine:پزشک ممکن است کولوکسین (کولکریس،میتیگار)را برای کاهش درد برایتان تجویزکند. این دارو معمولا دارای عوارض جانبی مانند استفراع،حالت تهوع واسهال است

بعدازاینکه دردهای مزمن نقرس درمان شد پزشک داروی مصرف روزانه کولوکسین دردوزپایین را برای جلوگیری ازحمله های مجدد نقرس درآینده برای بیمار تجویز میکند

مصرف داروها برای جلوگیری ازمشکلات نقرس

درصورتیکه شما دچار حمله های مختلف نقرس درهرسال هستید یا دفعات این حملات کمتراست اما با درد همراه است پزشک داروهایی را برای کاهش مشکلات ناشی ازبیماری نقرس برای شما تجویزمیکنداین داروها شامل موارد زیراست

داروهایی برای جلوگیری ازتولید اوریک اسید:این داروها که به آنها داروهای اکسانتین اوکسیداس گفته میشود شامل آلوپرینول(آلوپریم،لوپرین،زیلوپرین) وفیبوکسوتات(اولوریک) است که باعث محدودکردن میزان تولید اوریک اسید دربدن میشود مصرف این داروها میزان تولید اوریک اسید خون را پایین میبرد وباعث کاهش خطر بروز نقرس میشود

عوارض جانبی الوپرینول شامل کاهش فشارخون وجوش است.عوارض جانبی فیبوکسوتات شامل جوش،حالت تهوع واختلال درعملکرد کبداست.

داروهایی برای بهبود درعملکرد دفع اوریک اسید:پروبنیساید(پروبالان) باعث بهبود عملکرد کلیه ها برای دفع اوریک اسید ازبدن میشود این عمل باعث کاهش میزان اوریک اسید دربدن وکاهش خطر ابتلا به نقرس میشود وباعث میشود سطح اوریک اسید درادرار افزایش یابد.عوارض جانبی این دارو شامل جوش ،درد شکم وسنگ کلیه است.

• درمان های فیزیکی

تزریق کورتیزون باعث کاهش درد میشود وبه بیمار این فرصت رامیدهد تا درمان های فیزیکی رابرای بهبود تحرک مفاصل  انجام دهد زمانیکه کورتیزون بر روی مفاصل تاثیرگذاشت درد درمفصل ازبین میرود

• استراحت دادن مفصل

مفاصل ملتهب و دردناک برای ریکاوری به استراحت نیازدارند به عنوان مثال بیمارانی که دچار التهاب برسا هستند به استراحت کافی برای مفاصل ملتهب نیازدارند ومیتوانند علاوه براستراحت درمان های فیزیکی را هم انجام دهند

• فیزیوتراپی

فیزیوتراپی وگرمادرمانی نقش عمده ای در درمان ومدیریت بیماری ایفا میکنند قطعا انجام تمرینات فیزیکی برای بهبود عملکرد مفصل مفیداست  اما دردرمان بیماری نقرس فعالیت های فیزیکی فقط برای کاهش درد انجام نمیشود بلکه میتواند میزان تحمل مفصل را برای تجمع اوریک اسید کریستال افزایش دهد اگر بیماری  براثرعوامل ژنتیکی با انباشته شدن پروتئین یامواد سمی  دربدن بوسیله ارگان های ناشناخته ایجاد شودفعالیت های فیزیوتراپی وگرما درمانی میتواند باعث درمان سریع تر بیماری شوند

• تمرینات ورزشی

یکی ازبهترین راه ها برای جلوگیری ازایجاد سنگ کلیه وبروز مجدد علائم نقرس انجام تمرینات است این تمرینات به شما کمک میکند وزن بدن خود را در حالت متعادل حفظ کنید وبرای شما فواید زیادی دارد که شامل موارد زیراست

استقامت وحفظ سلامت ماهیچه ها،مفاصل واستخوان ها

بهبود حرکت وانعطاف مفصل

بهبودجریان خون بدن

کاهش خطر حمله های قلبی ومرگ زودرس

کاهش خطر سرطان

کاهش خطر تشدیددیابت

کاهش خطر افزایش کلسترول وپایین آوردن میزان کلسترول

کاهش فشارواسترس وتقویت روحیه

ایجاد انرژی بیشتردربدن

• رژیم غذایی برای درمان نقرس

ایجاد تغییرات در رژیم غذایی میتواند باعث کاهش میزان اوریک اسید درخون شود درحالیکه اوریک اسید ازتجزیه مواد غذایی خاصی دربدن ایجاد میشود ازمصرف این گونه موادغذایی جلوگیری کنید غذاهایی که حاوی گوشت های جانوران دریایی وگوشت جگر،مغزوکلیه است وغذاها ونوشیدنی های شیرین میتوانندباعث افزایش اوریک اسید دربدن شوند تحقیقات نشان میدهدکه مصرف غذاهای دریایی باعث افزایش اوریک اسید میشود درحالیکه مصرف لبنیات میزان این ماده را کاهش میدهد

پروتئین وسیزیجات باعث افزایش اوریک اسید دربدن نمیشوند نوشیدنی های الکلی مخوصا آب جو میتواندباعث افزایش اوریک اسید شود فراکتوز درغلات ونوشیدنی های شیرین میتواند باعث افزایش اوریک اسیدشود درصورتیکه شما ازمصرف غذاهایی که باعث افزایش اوریک اسید خون میشود جلوگیری کنید به میزان 1میلی گرم  میزان اوریک اسید دربدن خود را کاهش داده اید وخطر ابتلا به نقرس هم کاهش میابد

کاهش وزن میتواند خطر ابتلابه نقرس را کاهش دهد بهترین کار برای کاهش وزن جلوگیری ازمصرف غذاهای پرکالری وچرب وانجام تمرینات منظم ایروبیک است.

• عمل جراحی

برداشتن TOPHI:دربعضی ازمواقع  برجستگی های  ناشی ازاوریک اسید اطراف انگشتان دست یا پا،تاندون ها یا برسا باید ازبدن خارج شوند به دلیل اینکه  این اوریک اسید باعث ایجاد التهاب شده است   این برجستگی ها ممکن است بازشوند خشک شوند یا دچارعفونت شوند

پیوند مفصل:درموارد شدید نقرس که باعث ازبین رفتن دائمی مفصل شده است مفاصل کوچکتر برای کاهش دردهای شدید نیاز به پیوند به یکدیگردارند

تعویض مفصل:این جراحی با برداشتن مفصل آسیب دیده وجایگزین کردن آن بوسیله یک مفصل مصنوعی انجام میشودهدف از جراحی جایگزینی مفصل، کاهش درد وبهبود حرکت مفصل است  مفصل زانویکی ازرایجترین مفاصلی است که براثر بیماری نقرس به جراحی تعویض مفصل نیازدارد.