دیسک یک بالشتک لاستیکی میان استخوان های ستون فقرات است که دور نخاع می پیچند. هر کدام از دیسک ها یک کپسول صاف و گرد می باشد که معمولا 1 اینچ قطر و یک چهارم اینچ ضخامت دارند. دیسک ها محکم میان ستون فقرات قرار گرفته اند و توسط رباط های متصل کننده استخوان های نخاع به هم می پیوندند. در برخی از مواقع از دیسک کمر به عنوان یک وسیله برای گرفتن فشار و شک یاد می شود.
علل
دیسک گاهی به یکباره در نتیجه وارد شدن فشار بیش از اندازه و ناگهانی پاره می‌شود؛ برای مثال افتادن از نردبان و به زمین خوردن در حالت نشسته نیروی بسیار زیادی را به ستون فقرات وارد می‌کند، اگر این نیرو به اندازه کافی قوی باشد، یا به شکستگی مهره یا به پارگی دیسک می‌انجامد. خم شدن فشار فراوانی را به دیسک‌های بین مهره‌ای وارد می‌کند؛ بنابراین چنانچه سعی کنید در حالت خم شده جسم بسیار سنگینی را بلند کنید، نیروی وارده به احتمال قریب به یقین باعث پارگی دیسک کمر خواهید شد. از این گذشته دیسک در نتیجه وارد شدن نیروی اندک نیز، معمولاً به دلیل ضعیف شدن قسمت محیطی در اثر برآیند آسیب‌های مکرر در گذر زمان، پاره می‌شود. همان‌طور که قسمت محیطی ضعیف و ضعیف‌تر می‌شود، سرانجام زمانی می‌رسد که خم شدن یا بلند کردن جسمی فشار بیش از اندازه‌ای را به دیسک وارد می‌کند. دیسک ضعیف شده در اثر عاملی پاره می‌شود که پنج سال پیش هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کرد. این روند در تأثیر بالا رفتن سن بر ستون فقرات ریشه دارد و رایج‌ترین علل دیسک کمر در مهره‌های سینه‌ای است. ماده برجسته شده و راه یافته‌ی دیسک به درون مجرای نخاع می‌تواند به اعصاب مجرای نخاع فشار وارد کند. به علاوه شواهدی مبنی بر تحریک شیمیایی ریشه‌های عصبی توسط این ماده در دست است. هم تحت فشار قرار گرفتن ریشه عصب و هم تحریک شیمیایی بروز مشکلاتی را در زمینه‌ی چگونگی عملکرد اعصاب به دنبال دارند. تلفیق این دو عامل باعث درد، ضعف و کرختی در آن ناحیه‌ای از بدن می‌شود که این اعصاب مسئول منتقل کردن پیام‌ها و حس‌هایش هستند.
علایم دیسک کمر
- درد موضعي در ناحيه كمرکه در یسیاری از بیماران ممکن است وجود نداشته باشد.
- درد انتشاری در پاها به عنوان یکی از مهمترین علل دیسک کمر مطرح می باشد.
- بی حسی و ضعف عضلانی
- احساس گزگز و مور مور و خواب رفتگی در پاها
- احساس سوزش عضلانی
- شایان ذکر است علائم اولیه دیسک در اغلب افراد ضعف عضلات ناحیه کمر و شکم است. به دنبال آن دیسک ضعیف شده و بدنبال یک حادثه جابجا شده و با فشار به اعصاب موجب بروز کمر درد و درد ساق پا، ران و … شوند.
- بسیاری از بیمارانی که دچار گزگز و مور مور در پا ها می باشند ابتدا به بیماری ام اس شک می کنند . در حالی که خواب رفتگی پا بیشتر به دلیل تحریک ریشه عصب توسط دیسک کمر می باشد تا بیماری ام اس. در ام اس بسیاری از علایم از جمله ضعف و دو بینی و… بسیار بارز تر می باشد.
- دیسک کمر ممکن است موجب کمردرد بسیار شدید شود ولی خصوصا در موارد مزمن ممکن است اصلا کمردرد هم نداشته باشد و فقط علائم درد باسن و درد ساق و کناره پا ایجاد کند.بسیاری از بیماران سابقه کمردرد را دارند ولی ممکن است این درد مربوط به گذشته هایی باشد که راحتی آن را نتوانند به دیسک کمر و درد ساق و کف پا خود ارتباط دهند.
درمان دیسک کمر با رادیوفرکانسی
پروب رادیوفرکانس باعث تولید یک منبع گرمایی در ناحیه عصب می‌شود که رشته‌های منتقل کننده سیگنال درد در عصب را می‌سوزاند. با تخریب این رشته‌ها، عصب دیگر نمی‌تواند سیگنال‌های درد را به نخاع یا مغز بفرستد و در نتیجه درد ناشی از دیسک کمر تسکین پیدا می‌کند. البته رشته‌های عصبی نهایتاً بعد از 6 تا 18 ماه دوباره رشد می‌کنند و درد کمر هم دوباره باز می‌گردد. بنابراین در صورت برگشت مجدد درد می‌توان این عمل را تکرار کرد. رادیوفرکانس یک روش عمل بسته دیسک کمر است که درد ناشی از مفاصل فاست یا ساکروایلیاک را از طریق اختلال در عملکرد عصبی که سیگنال‌های درد را منتقل می‌کند، برطرف می‌نماید.
روش کار
رادیوفرکانسی یک عمل پزشکی است که در آن سیگنال‌های عصبی منتقل کننده درد با استفاده از پالس‌های الکتریکی به مدت 6 تا 18 ماه مختل می‌شوند. عصب‌هایی که در این روش مد نظر قرار دارند، آن عصب‌هایی هستند که سیگنال‌های درد را از مفاصل فاست در ناحیه کمر به مغز و نخاع منتقل می‌کند. این عمل باعث تسکین طولانی مدت درد ناشی از تخریب و التهاب مفصل‌های فاست در ستون مهره‌ها می‌شود. عمل رادیوفرکانسی در حدود 30 تا 60 دقیقه بسته به تعداد سطوحی که به درمان نیاز دارند، طول می‌کشد. بعد از هر عمل رادیوفرکانسی هم بیمار باید به مدت حدود 45 دقیقه دوره ریکاوری را بگذراند و تحت نظر باشد.
نتایج
اغلب بیماران حدود دو هفته بعد از انجام عمل رادیوفرکانسی، شروع تسکین علائم درد را مشاهده می‌کنند. این عمل در صورتی که به شکل موفقیت‌آمیزی انجام شود، معمولاً به مدت 9 تا 14 ماه، کمر درد بیمار را تسکین می‌دهد. در بعضی از بیماران هم تأثیر آن تا دو سال یا حتی بیشتر دوام خواهد داشت. به طور کلی عمل رادیوفرکانسی تأثیر قابل ملاحظه‌ای در کاهش درد دارد و خطرات و عوارضی هم به دنبال نخواهد داشت. علاوه بر آن، نیازی به استراحت بعد از عمل هم وجود ندارد.
پیشگیری ار دیسک کمر
برای پیشگیری از دیسک کمر موارد زیر را انجام دهید:
ورزش کنید: تقویت عضلات به ثبات و حمایت از ستون فقرات کمک می کند.
در وضعیت های خوب بدنی قرار بگیرید (برای نشستن، ایستادن و دراز کشیدن) وضعیت های خوب فشار را بر روی ستون فقرات کم می کنند. حتما به یاد داشته باشید که حالت نشستن خود را تصحیح کنید و در هنگام بلند کردن اجسام از ران ها و پاهای خود کمک بگیرید نه کمرتان
حفظ وزن سالم: اضافه وزن باعث افزایش فشار بر ستون فقرات و افزایش احتمال ابتلا به دیسک کمر می شود.
