درمان آرتروز(ساییدگی) مچ پا

آسیب دیدگی های مچ پا معمولا بسیار رایج است زمانیکه مچ پا دچارشکستگی و یا رگ به رگ شدگی میشود وبهبود میابد می تواند درآینده باعث ایجاد مشکلاتی دراین مفصل شود این آسیب دیدگی ها میتواند باعث از بین رفتن غضروف ها بعد از چند سال شود که به این شرایط آرتروز استخوان یا آتروز بعد از آسیب دیدگی گفته می شود.

Traumaدرزبان انگلیسی به معنی ضربه یا آسیب دیدگی است و آرتروز نوع دوم زمانی رخ میدهد که مفصل دچار آسیب دیدگی باشد سپس بیماری آرتروز بعد از آسیب دیدگی ایجاد می شود.

این مقاله به شما کمک میکند تا با علائم و نشانه ها ،علت ها ،روش های تشخیص،درمان های بدون جراحی و با عمل جراحی آرتروز و علت درد مچ پا آشنا شوید.

علائم و نشانه ها

بروز درد مچ پا یکی از رایجترین مواردی است که هنگام بروز آرتروز مچ پا ایجاد میشود درد در اولین تحرک و فعالیت ایجاد می شود معمولا این درد مچ پا هنگامی که فعالیت ها کمترشد خفیف ترمیشود اما درد وسختی مفصل بعد از استراحت طولانی همانند درد مچ دست به علت رگ به رگ شدگی افزایش میابد و زمانیکه شرایط شدید شد حتی هنگام استراحت  هم درد دربدن پایدار است  بروز درد باعث اختلال درخواب میشود .دربیماری آرتروز مفصل متورم و با مواد پرمیشود واحساس گرفتگی و تنگ شدن مفصل ایجادمیشود. با افزایش فعالیت ها این روند هم افزایش میابد زمانیکه غضروف ها ازبین رفتند مفصل باحرکت صدامیدهد.پزشکان به این صداها صداهای crepitation میگویند.

آرتروز استخوان معمولا بر روی حرکت مفصل تاثیرمیگذارد.مفصل سخت میشود و انعطاف خود را از دست میدهد انجام حرکات خاص مفصل باعث ایجاد درد میشود و مفصل نمیتواند به خوبی وزن بدن را در موقعیت های مختلف حفظ کند زمانیکه مفصل در یک موقعیت قرارمیگیرد که باعث دردماهیچه های اطراف مفصل میشود بدن به درد واکنش نشان میدهد وبدون هیچ هشداری باعث توقف حرکت بیمار میشود این واکنش باعث میشود که آرتروز بر روی مفصل مچ پا تاثیر بگذارد و شخص لنگ لنگان راه برود یابر روی زمین بیفتد.

زمانیکه آرتروزمچ پا بسیارشدید باشد استخوان هایی که در زیر غضروف قرارگرفته اند ازبین میروند.این باعث ایجاد حالت غیرطبیعی اطراف مفصل میشود درمرحله آخر لیگامنت های استخوان جایی که به مفصل متصل شده اند با زاویه بدی شکل میگیرند و بدشکل میشوند.

علت و دلایل

این نوع آرتروز معمولا بیماری است که باعث ازبین رفتن غضروف واستخوان میشود پزشکان معتقدند که آتروز یا براثرآسیب دیدگی استخوان رخ میدهد ویا بدون سابقه آسیب دیدگی ایجاد میشود.به هرحال یکی ازاین دوراه باعث ایجاد بیماری آرتروز میشود.

درطول سالیان گذشته پزشکان دریافته اند که بیماری آرتروز میتواند  ارثی هم باشد دراین نوع آرتروز که بدون آسیب دیدگی قبلی درفرد ایجاد شده است مربوط به تغییرات شیمیایی درغضروف های فرداست یعنی افراد با این تغییرات متولد میشوند.

آسیب دیدگی های مفصل مانند رگ به رگ شدن های شدید یاشکستگی میتواند باعث آسیب دیدگی های غضروف ها شود غضروف ها زمانی دچارالتهاب میشوند که فشار زیادی برآنها وارد شود آسیب دیدگی های غضروف درظاهرمفصل هیچ تغییری ایجاد نمیکند و تاچندماه بعد خود را نشان نمیدهد درمواقعی که آسیب دیدگی ها بسیارشدید باشد یک قطعه از غضروف ازاستخوان جدا میشود.

این قسمت غضروف معمولا بهیودنمیابد وبوسیله عمل جراحی بایداز مفصل جدا شود درصورتی که جراحی نشود این عارضه دراطراف مفصل گسترش میابد وباعث گرفتگی و درد مفصل میشود جداشدن غضروف همچنین باعث آسیب دیدگی های بیشتر به مفصل میشود.زمانیکه غضروف ازمفصل جداشد به صورت طبیعی به جای خود باز نمیگردد.

غضروف ها مانند استخوان ها نیستند و حفره های موجود به سادگی با بافت های غضروفی اطراف حفر ه ها جایگزین نمیشوند و به جای آن، این حفره ها با بافت های آسیب دیده پرمیشوند. این بافت های آسیب دیده که حفر ه ها را پرمیکند به خوبی غضروف های اولیه نیستند و نمی توانند وزن بدن را پشتیبانی کنند ومانند غضروف ها لغزندگی ندارند.

آسیب دیدگی مفصل اگر به صورت مستقیم باعث آسیب دیدگی غضروف ها نشود اما میتواند برعملکرد مفصل درآینده تاثیربگذارد.این مورد برای شکستگی ها صدق میکند مثلا یک استخوانی که شکسته وبهبود یافته با یک استخوانی که هیچ شکستگی نداشته متفاوت است هم چنین زمانیکه لیگامنت ها آسیب میبنند باعث عدم استحکام مفصل میشود و زمانیکه آسیب دیدگی باعث تغییرات درحرکت مفصل میشوند این آسیب دیدگی ها میتوانند باعث افزایش فشار بر روی غضروف ها شوند این روند شبیه به یک ابزارمکانیکی یا ماشین عمل میکند زمانیکه تعادل این ماشین به هم بخورد ماشین سریعتر از بین میرود.

به مروز زمان عدم تعادل درمکانیسم مفصل میتواند باعث ایجاد آسیب دیدگی به فضای مفصل شود وزمانیکه این آسیب دیدگی بهبود نیابد آسیب دیدگی شدیدتر میشود و در نهایت مفصل دیگر تحمل آسیب دیدگی ها را ندارد و دچار آسیب دیدگی میشود آسیب دیدگی ها قبل از وقوع درد رخ میدهد.

به صورت خلاصه بیماری آرتروز ازتغییراتی که بر اثر عوامل ژنتیکی دربدن ایجاد میشود رخ میدهد که به آن آرتروز استخوان گفته میشود و یاممکن است سالها بعدازیک آسیب دیدگی که منجر به آسیب تدریجی مفصل شده است ایجاد شود که به نوع آرتروز ،آرتروز بعد از آسیب دیدگی گفته میشود.این موارد راه هایی است که باعث میشود مفصل ازبین برود هدف این مقاله بررسی هردو نوع آرتروز است.

تشخیص

تشخیص بیماری آرتروز مچ پا با اطلاع ازسابقه آسیب دیدگی درمفصل بیمار انجام میشود اطلاع ازجزئیات آسیب دیدگی درمفصل حتی چندین سال قبل میتواند به تشخیص بیماری بسیارکمک کند ودرصورتی که یکی ازاعضای خانواده دچاراین بیماری باشدبه تشخیص پزشک کمک میکند.

بعدازاطلاع ازشرایط بیمار ،پزشک مفصل مچ پا و مفاصل دیگر بیمار رابه صورت فیزیکی معاینه میکند .بسیارمهم است که پزشک حرکت مفصل مچ پارا ارزیابی کند وتشخیص دهد که آیا بیماری آرتروز بر روی حرکت بیمار تاثیرگذاشته است دراین معاینات تعادل مفصل مچ پا هم ارزیابی میشود عصب ها ورگ هایی که درساق و مچ پا قراردارند هم بررسی میشود پزشک ازبیمار درخواست میکند تا راه برود تاهرگونه اختلال در راه رفتن مانندلنگ لنگان راه رفتن ارزیابی شود پزشک برای تشخیص میزان شدت آرتروز انجام عکس برداری اشعه ایکس به صورت منظم را توصیه میکند این تست یکی ازمهمترین تست ها برای تشخیص میزان شدت عارضه است.بوسیله اشعه ایکس میتوان متوجه شد که غضروف مچ پا تاچه میزان دچارآسیب دیدگی شده است.

درصورتی که بیماری آرتروز مچ پا براثرعوامل دیگری ایجاد شده باشد انجام آزمایش خون برای مشخص شدن بیماری مانند روماتیسم ناشی از آرتروز ضروری است ممکن است با قراردادن یک سوزن درمفصل مقداری ازمواد موجود درمفصل بیرون آورده شود.این مواد بعدازخارج شدن ازمفصل به آزماشگاه برده میشود بامشاهده کریستال های موجود دراین مواد میتوان تشخیص داد که آیا آرتروز براثر عفونت یا بیماری نقرس ایجاد شده است.

راه های درمان

درمان ها برای بیماری آرتروز مچ پا به دو دسته تقسیم میشود درمان های بدون جراحی که با کنترل علائم بیماری همراه است ودرمان ها با انجام  عمل جراحی

جراحی معمولا درصورتی انجام میشود که بوسیله درمان های بدون جراحی درد ناشی از آرتروز را نتوان درمان کرد.

از بهترین راه ها و روش های درمان بدون جراحی آرتروز مچ پا می توان به موارد زیر اشاره کرد

درمان بدون جراحی

این درمان ها معمولا زمانی که مچ پا دردناک شد شروع میشود این درد درابتدا با مصرف داروهای ضدالتهاب مانند آسپیرین وایبوپروفن کاهش میابد همچنین کاهش فعالیت ها وتغییرات شغلی که درآن بیمار نیاز به ایستادن های طولانی مدت وپیاده روی  دارد درکنترل علائم بیماری بسیارموثراست.

• تزریق

تزریق کورتیزون درمفصل میتواند باعث کاهش درد به صورت موقت شود کورتیزون یک داروی ضدالتهاب بسیارقوی است زمانیکه درمفصل تزریق میشود میتواند باعث کاهش درد شود این کاهش درد به صورت موقت است ومعمولا تاچند هفته وچند ماه دربدن پایدار است خطر عفونت خیلی کم ممکن است باهر تزریقی دربدن ایجادشود و تزریق کورتیزون هیچ استثایی دراین مورد نخواهد داشت .

• دارو

مصرف داروهای جدیدی مانند گلوکز،کوندروتین سولفات که بوسیله پزشک برای بیمار تجویزمیشود امروزه بسیاررایج است این داروها درکاهش درد ناشی از آرتروز درهمه مفاصل موثراست هم چنین تزریقات جدیدی وجود دارد که میتواند باعث لغزنده شدن مفصل شود استفاده ازاین داروها برای مفصل مچ پا هنوز درحال مطالعه است و واضح نیست که آیا این دارو میتواند باعث درمان آرتروز مچ پا شود

• فیزیوتراپی و تمرین

تمرینات  توان بخشی مانندتمرینات  فیزیوتراپی نقش بسیار مهمی را در درمان بیماری آرتروز مچ پا دارند هدف این درمان ها کنترل علائم بیماری وبه حداکثر رساند میزان سلامتی بیماراست.شما دراین درمان ها یادمیگیرید که چگونه علائم و درد خود را کاهش دهید شما ممکن است از یخ درمانی ،گرما درمانی و ماساژ استفاده کنید پزشک فیزیوتراپی برای بهبود تعادل ،انعطاف واستقامت مفصل تمریناتی رابه شما پیشنهادمیکند.پزشک به شما کمک میکند که به راحتی وبدون لنگ زدن راه بروید وبه شما توصیه میکند که هنگام راه رفتن ازوسایل کمکی مانندعصایا چوبدستی استفاده کنید.

• استفاده ازکفش مناسب

استفاده ازکفش باپاشنه های نرم میتواند باعث کاهش علائم بیماری آرتروز شود کفش هایی با پاشنه های نرم وانعطاف پذیر جایگزین کفش با پاشنه های معمولی میشوداستفاده ازاین کفش ها به پاها اجازه میدهد که باهربارقدم برداشتن غلط بخورد وباعث کاهش فشاربرروی مچ پا هنگام راه رفتن میشود.

• بریس

بریس به کاهش حرکت مچ پا که منجر به درد میشود کمک میکند بریس های خاص که مقداری از وزن بدن به زانو منتقل میکنند میتوانند باعث حفاظت مچ پا شود به این بریس ها بریس هایی برای تحمل فشار تاندون های کف پا گفته میشود این بریس ها بزرگ وپرحجم هستند وتعدادی ازبیماران به دلیل بزرگی ازآنها استفاده نمیکنند.

عمل جراحی

دربعضی ازمواقع انجام جراحی برای درمان آرتروز مچ پا ضرروی است چندین نوع جراحی وجود دارد که میتواند باعث درمان بیماری آرتروز شود اینکه کدام جراحی برای بیمار مناسب است موضوعی است  که پزشک براساس موارد زیادی تشخیص میدهد و این بستگی به میزان فرسودگی  مچ پا  و اینکه چقدر این فرسودگی پیشرفت کرده است دارد و هم چنین به میزان فعالیت ،سن ویا مشکلات وبیماری های دیگری که در بدن بیمار است بستگی دارد.هر نوع جراحی دارای مشکلات و فوایدی است که باید دراین موارد با پزشک صحبت کنید. این جراحی ها شامل جراحی آرتروسکوپی برای پاکسازی مفصل ،پیوندمفصل وتعویض مفصل وجایگزینی آن با یک مفصل مصنوعی  است.