دررفتگی مفصل شانه
دررفتگی شانه به دو نوع دررفتگی قدامی و خلفی تقسیم بندی میشود. دررفتگی قدامی وقتی است که سر استخوان بازو از حفره گلنوئید خارج شده و به سمت جلو حرکت میکند و در دررفتگی خلفی شانه، سر استخوان بازو به خلف یا عقب حفره گلنوئید جابجا میشود. دررفتگی قدامی شانه بسیار شایعتر از دررفتگی خلفی است.
شایعترین نوع دررفتگی قدامی شانه حالتی است که در آن کپسول مفصل شانه در قسمت جلویی پاره شده و سر استخوان بازو از آن خارج میشود. سر به زیر زائده کوراکوئید رفته و به همین علت گاهی به آن دررفتگی زیر کوراکوئیدی یا ساب کوراکوئید Subcoracoid dislocation میگویند.
در دررفتگی خلفی، ضربه بطور مستقیم به جلوی شانه وارد شده و سر استخوان بازو را به خلف گلنوئید هل میدهد. گاهی اوقات دررفتگی خلفی شانه بدنبال برق گرفتگی یا تشنج ایجاد میشود که در این مواقع به علت چرخش داخلی شدید استخوان بازو، سر به عقب جابجا میشود. در این موارد ممکن است هر دو مفصل شانه دچار دررفتگی شوند.
علت دررفتگی مفصل شانه
شایعترین علت دررفتگی مکرر مفصل شانه به زمین خوردن با کف دست یا بر روی شانه است. در حین زمین خوردن، فرد بطور غریزی دستش را به طرف جلو دراز میکند تا از زمین خوردن و بخصوص برخورد سرش به زمین جلوگیری کند. در این حال اولین جایی که به زمین برخورد میکند کف دست است. برخورد به زمین با کف دست و در حالتی که دست به خارج چرخیده است میتواند موجب دررفتگی قدامی مفصل شانه شود. ابن دررفتگی همچنین در کشتی گیران بطور مکرر دیده میشود.
درمان دررفتگی مفصل شانه
نوع درمان دررفتگی شانه بستگی به محل و شدت دررفتگی مفصل شانه دارد و عبارتند از:
-
جا انداختن مفصل شانه
این کار باید توسط بهترین متخصص ارتوپد انجام گیرد که در این روش, پزشک سعی می کند به آرامی استخوان دررفته را جای خودش بیندازد. بسته به میزان درد و ورم محل دررفتگی، قبل از جا انداختن مفصل نیاز به بی حسی موضعی و یا حتی بیهوشی وجود دارد.
-
بی حرکت کردن مفصل شانه
بعد از جا انداختن درست استخوان، پزشک با استفاده از وسایل مخصوصی مثل آتل، محل مفصل را برای چندین هفته ثابت و بی حرکت می کند. مدت زمان ثابت نگه داشتن مفصل شانه، بستگی به نوع و محل دررفتگی مفصل شانه دارد.
-
داروهای مسکن
بعد از جا انداختن استخوان دررفته مفصل شانه، هر نوع درد شدیدی باید بهبود پیدا کند. اما اگر درد ادامه داشت، ممکن است پزشک داروی مسکن برای شما تجویز کند.
-
عمل جراحی مفصل شانه
اگر اعصاب یا رگ های خونی اطراف مفصل شانه آسیب دیده باشند و یا پزشک نتواند استخوان دررفته مفصل شانه را جا بیندازد، نیاز به عمل جراحی است. همچنین در مواردی که به طور مکرر دچار دررفتگی یک مفصل خاص می شوید، عمل جراحی لازم است به خصوص در مورد مفصل شانه.
-
توانبخشی مفصل شانه
بعد از برداشتن آتل و یا گچ،به تدریج برنامه توانبخشی مفصل شانه را برای بهبود حرکت و قدرت مفصل دررفته شانه شروع می کنید. برخی دررفتگی ها مثل دررفتگی لگن، نیاز به چند ماه زمان برای بهبودی دارند.
اگر دررفتگی مفصل استخوان، بدون آسیب اعصاب و … باشد، مفصل در محل اصلی خود جا انداخته می شود. اما اگر سعی کنید خیلی زود این کار را انجام دهید، ممکن است مجدداً دچار دررفتگی آن مفصل شوید.
درمان خانگی دررفتگی مفصل شانه
بعد از درمان و جا انداختن مفصل دررفته شانه، برای کاهش ناراحتی و افزایش روند بهبودی به توصیه های زیر عمل کنید:
- به استخوان دررفته استراحت دهید. کاری را که باعث دررفتگی مفصل شانه شما شده است، دیگر تکرار نکنید و از حرکات بدنی دردآور خودداری کنید.
- از یخ و گرما استفاده کنید. گذاشتن کیسه یخ روی محل دررفتگی مفصل شانه، باعث کاهش درد و ورم آن می شود. 15 تا 20 دقیقه کیسه یخ را روی محل درد بگذارید. طی یک تا دو روز اول بعد از دررفتگی مفصل شانه، هر دو ساعت یک بار این کار را تکرار کنید.
بعد از 2 تا 3 روز و بهبود یافتن درد و ورم، برای بهبود درد و سفتی عضلات از کمپرس گرم مثل کیسه آب گرم استفاده کنید. فقط 20 دقیقه و یک بار کیسه آب گرم را روی محل دررفتگی مفصل شانه قرار دهید.
- قرص مسکن بخورید. اگر درد زیادی دارید، می توانید از قرص های مسکن مثل بروفن و یا استامینوفن استفاده کنید. ولی بعد از بهبودی درد، دیگر این قرص ها را نخورید.
- مفصل شانه را حرکت دهید. بعد از یک یا دو روز بهبودی، تحت نظر پزشک و یا متخصص فیزیوتراپی، تمرینات ورزشی آرامی را انجام دهید تا مفصل آسیب دیده، حرکت کند. حرکت ندادن مفصل برای مدت طولانی باعث خشکی و کاهش دامنه حرکتی آن می شود.
نرمش های بازتوانی دررفتگی مفصل شانه
در دررفتگی مفصل شانه، استخوانهایی كه مفصل شانه شما را تشكیل میدهد از هم جدا میشود به گونهای كه مفصل شانه كاركرد خود را از دست میدهد.
مفصل شانه از انواع مفصل گویكاسهای است كه گوی آن از استخوان بازو و كاسه آن از استخوان كتف تشكیل شده است. در موارد شدید در رفتگی مفصل شانه،عروق و اعصاب ناحیه نیز درگیر میشوند. زمین خوردن با دست باز یا روی شانه، وارد شدن ضربه به جلوی شانه، ورزشهایی مانند فوتبال، والیبال و اسكی از مواردی هستند كه میتوانند باعث دررفتگی مفصل شانه شوند. علامت اصلی این آسیبدیدگی شامل دردشانه و قسمت فوقانی بازو میشود كه با حركت تشدید میشود. حركات زیر را میتوانید پس از بهبود آسیبدیدگی انجام دهید تا دوره نقاهت خود را كوتاه كنید.
حركت اول:
در مقابل چارچوب در بایستید و دست خود را به حال قائم نگه دارید. با پشت مچ دست خود به چارچوب در فشار وارد كنید و بكوشید دست خود را به سمت چارچوب فشار دهید. 5 ثانیه فشار را حفظ و سپس رها كنید. این حركت را 10 مرتبه و 3 بار در روز تكرار كنید.
حركت دوم:
همانند حركت قبل در مقابل چارچوب بایستید. با این تفاوت كه این بار جلوی مچ دست خود را به چارچوب چسبانده و سعی كنید با كف دست خود به آن فشار وارد كنید. 5 ثانیه در همین وضعیت بمانید. این حركت را 10 مرتبه و 3 بار در روز انجام دهید.
حركت سوم:
یك بالش را بین سینه و بازوهایتان بگیرید و سعی كنید با بازوهایتان آن را به سمت سینه بفشارید. این فشار را برای 5 ثانیه حفظ كنید. این حركت را نیز 10 مرتبه و 3 بار در روز انجام دهید.