به طور کلی منظور از سندروم شکست جراحی کمر از بین نرفتن علائم یا بازگشت آنها در افرادی است که قبل از جراحی کمر انجام دادند. بیماران احساس میکنند که به مدت کوتاهی بهتر شده‌اند اما مجدداً علائم آنها بدتر میشود یا آنکه ممکن است احساس کنند هرگز علائم آنها بهبود پیدا نمیکند یا حتی نسبت به قبل از جراحی بدتر شده است. ممکن است علائم آنها از درد کمر به درد پا یا از درد پا به درد کمر یا هر دو تغییر کرده باشد.
دلایل سندروم جراحی ناموفق کمر شامل چه مواردی است؟
در بخش زیر به طور خلاصه به فهرستی از مواردی که میتوانند باعث بروز درد پس از جراحی ناحیه لومبر شوند اشاره می‌کنیم:
• در تحقیقی که بر روی بیمارانی که جراحی کمر انجام داده‌اند صورت گرفت محققان متوجه شدند که عفونت یکی از دلایل شایع در شکست جراحی کمر است.
• گاهی اوقات استخوانی که دچار شکستگی شده است بهبود پیدا نمیکند. این اختلال پس از جراحی ستون فقرات به عمل فیوژن ستون فقرات و عدم جوش خوردن استخوان‌ها بر اساس شرایط مورد انتظار اشاره دارد.
• فیبروزیس اپیدورال عبارتی است که برای تشکیل بافت اسکار در اطراف ریشه اعصاب ستون فقرات به کار می‌رود. این اختلال پس از جراحی کمر شیوع بالایی دارد.
• تغییرات ایجاد شده در آناتومی و بیومکانیک بدن میتواند باعث بروز ناپایداری ستون فقرات ناکارآمدی مفصل ساکروایلیاک و تنگی فورامن ،کوچک شدن سوراخ قسمت مرکزی ستون فقرات که اعصاب از آنجا عبور میکنند، شود. این تغییر ساختاری میتواند فشار زیادی را به برخی از نقاط استخوان‌های ستون فقرات وارد کند و بعدا باعث بروز مشکلات بیشتر شود. در حقیقت هنگامی که این اختلال رخ میدهد بیمار متوجه میشود که درد و مشکلاتی که باعث شده است که پزشک مراجعه کند مجدداً عود کرده است.
• گرفتگی عضلات در قسمت عضلات دیافراگم، عضلات پارااسپاینال و سایر عضلات ایجاد میشود.
علائم و نشانه‌های سندرم جراحی ناموفق دیسک کمر شامل چه مواردی است؟
برخی از علائم و نشانه‌های شایع سندروم جراحی ناموفق دیسک کمر به شرح زیر می‌باشد:
• بازگشت علائم قبل از جراحی
• عدم بهبود
• درد دائمی در سایر نقاط کمر یا گردن
• گرفتگی یا اسپاسم کمر یا گردن
• محدود شدن دامنه حرکات بیمار
• بی حسی یا سوزن سوزن شدن در کمر، گردن یا سایر نقاط بدن
• افسردگی
• اضطراب
• بی خوابی
سندرم جراحی ناموفق دیسک کمر چگونه تشخیص داده میشود؟
درد اولین علامت مهم فتق دیسک است که باید به آن توجه کرد. پس از بروز درد فرآیند تشخیص طی چهار مرحله انجام میشود که در بخش زیر به آنها اشاره می‌کنیم:
ارزیابی جسمانی ارتوپدی و نورولوژیکی
ارزیابی دامنه حرکات و قدرت راه رفتن بیمار در کنار انجام معاینات جسمانی گسترده میتواند به تشخیص وجود هرگونه اختلال در ساختارهای کمک کمک کند. ارزیابی قدرت، حساسیت و علایم نورولوژیکی میتواند به پزشک برای تشخیص مشکل بیمار کمک نماید.
بررسی سابقه پزشکی بیمار
هنگامی که بیمار به علت درد کمر به پزشک مراجعه میکند پزشک از او در خصوص جزئیات علائمی که قبل از جراحی تجربه کرده است و پس از جراحی به وجود آمده از سوال خواهد پرسید. سپس از بیمار در خصوص نوع عمل جراحی انجام شده سوال می‌پرسد تا یک نمای کلی از شرایط بیمار قبل و بعد از جراحی به دست بیاورد. اگر شما به علت درد کمر بعد از جراحی به پزشک مراجعه می‌کنید باید برای پاسخ دادن به سوالات پزشک آماده باشید و بتوانید نحوه تغییر علائم خود را به همراه روش‌هایی که تاکنون برای کاهش آن امتحان کرده‌اید توضیح دهید. پزشک از بیمار در خصوص سابقه پزشکی فردی و خانوادگی سوال خواهد پرسید.
عکس برداری تشخیصی
عکس برداری تشخیصی بر اساس شرایط بیمار درخواست میشود البته نحوه بررسی همه بیمارانی که با سندرم شکست جراحی مواجه هستند یکسان نیست. برخی از روش‌های عکسبرداری به شرح زیر می‌باشند:
• از عکس برداری توسط اشعه ایکس برای بررسی پایداری ستون فقرات استفاده میشود.
• پس از جراحی کمر تعداد زیادی از بیماران به اسکن ام آر آی نیاز دارند تا وضعیت آنها به طور کامل ارزیابی شود.
• سی تی اسکن در مواردی درخواست میشود که امکان انجام اسکن ام آر آی وجود نداشته باشد.
درد پس از جراحی کمر چگونه درمان میشود؟
راه‌های مختلفی برای درمان درد کمر پس از جراحی دیسک کمر وجود دارد که برخی از آنها به شرح زیر می‌باشند:
دارو درمانی
• داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب یا NSAIDs با کاهش التهاب در اعصاب و مفاصل ستون فقرات از میزان درد کمر می‌کاهند. کاهش التهاب باعث میشود که فضای بیشتری در کانال نخاعی ایجاد شود و از فشردگی اعصاب کمر جلوگیری گردد. کانال نخاعی به فضایی گفته میشود که نخاع از آن عبور میکند. ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین از جمله داروهای رایج غیر استروئیدی ضد التهاب هستند.
• شل کننده‌های عضلانی به منظور تسکین درد و کاهش اسپاسم عضلات تجویز میشود که اسپاسم عضلات زمانی رخ میدهد که عضلات کبود شده‌اند، جابجا شده‌اند یا در حین جراحی برش داده شده‌اند. این داروها با کاهش یا پیشگیری از حرکت و فعالیت سیستم اعصاب مرکزی به شل شدن عضلات کمک میکنند.
تزریق استروئید
در صورتی که مصرف داروهای غیر استروئیدی ضد التهاب نتواند باعث کاهش درد کمر شود پزشک تزریق کورتیکو استروئیدها را تجویز میکند که باعث کاهش التهاب و ایجاد بی حسی موضعی خواهند شد و در نهایت باعث تسکین درد در کانال نخاعی میشوند. در برخی از افراد تزریق استروئید میتواند تا چند هفته، چند ماه یا حتی به مدت چند سال درد بیمار را ساکت کند. با این حال یک روش موثر و قابل اعتماد برای پیش بینی میزان تاثیر این نوع درمان وجود ندارد. شما می‌توانید پس از تزریق استروئید به منزل برگردید اما ممکن است به مدت یک یا دو روز در محل تزریق سوزش خفیفی را احساس کنید. به طور کلی پزشکان توصیه میکنند که تزریق استروئید به یک تا سه بار در سال محدود شود.
نورولیز اپیدورال
در صورتی که جراحی لامینکتومی که فرآیند خارج کردن مهره لامینا نام دارد باعث تشکیل بافت اسکار در اطراف اعصاب ستون فقرات شده باشد پزشک انجام نورولیز اپیدورال را پیشنهاد خواهد کرد. در این روش پزشک یک نوع آنزیم را تزریق میکند که باعث نرم شدن بافت اسکار خواهد شد و به تدریج این بافت از بین می‌رود. این کار امکان کاهش درد و التهاب را فراهم میکند. پزشک یک سیم نازک را از قسمت فوقانی دنبالچه وارد میکند و آن را به سمت بافت اسکار در اپیدورال هدایت خواهد کرد. فضای اپیدورال به فاصله بین غشایی اطراف ریشه اعصاب ستون فقرات و طناب نخاعی و اپیدورال گفته میشود پزشک از فلوئوروسکوپی استفاده میکند و تصاویر دقیقی از موضعی که قرار است تحت درمان قرار بگیرد روی صفحه مانیتور نمایان میشود تا پزشک بتواند کاتتر را به سمت بافت اسکار هدایت کند. برای آنکه تصاویر به دست آمده وضوح خوبی داشته باشند پزشک از ماده حاجب استفاده میکند سپس چند داروی مختلف از قبیل بی حسی موضعی، استروئید و آنزیم را از طریق کاتتر به موضع مورد نظر ارسال میکند تا به نرم کردن بافت اسکار بپردازند. این داروها در سراسر فضای اپیدورال پخش میشوند و باعث کاهش درد خواهند شد. سپس کاتتر برداشته میشود. گاهی اوقات پزشک تصمیم می‌‌گیرد که کاتتر را خارج نکند تا در دو سه روز آینده امکان تزریق داروی بیشتری وجود داشته باشد. گاهی اوقات ممکن است انجام این روش در چند ماه آینده ضروری باشد. این فرایند حدود یک ساعت طول می‌کشد و بی حسی موضعی در محل تزریق کاملاً ضروری است.
تزریق در مفصل فاست
مفاصل فاست به متصل کردن مهره‌ها به هم می‌پردازند و به ایجاد ثبات و پایداری در ستون فقرات کمک میکنند و امکان حرکت کردن آن را فراهم خواهند کرد. التهاب در این مفاصل به علت انجام جراحی قبلی استئوآرتریت یا ضربه مانند تصادفات خودرویی میتواند باعث بروز درد شود. پزشک در تزریق درون مفاصل فاست ماده بی حسی موضعی و کورتیکواستروئید را به طور مستقیم به درون مفصل فاست تزریق میکند تا از میزان درد و تورم کاسته شود و بیمار حداقل به مدت چند روز، چند هفته، چند ماه یا حتی مدت بیشتری درد نداشته باشد. در این روش پزشک از فلوروسکوپی برای تهیه تصاویر مشخص از ستون فقرات و مفاصل استفاده میکند این کار به پزشک اجازه میدهد داروها را به طور دقیق درون مفاصل تزریق کند. ممکن است پزشک ماده حاجب را به درون ستون فقرات تزریق کند تا تصاویری با وضوح بالا به دست بیاورد. این فرایند حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد و بیمار میتواند یک روز در منزل استراحت کند و روز بعد مجدداً فعالیت‌های طبیعی خود را شروع کند.
ابلیشن رادیوفرکانسی
ممکن است پزشک ابلیشن رادیوفرکانسی را برای تخریب اعصاب اطراف نخاع انجام دهد تا از ارسال سیگنال‌های درد جلوگیری گردد. در این روش پزشک از بی حسی موضعی در کمر استفاده میکند و یک سوزن را وارد آن می‌نماید که سر دستگاه کوچک الکتریکی را به سمت اعصاب نخاعی هدایت میکند. تصاویر ویدیویی به دست آمده به پزشک کمک میکند از قرار گرفتن دستگاه در موضع مورد نظر اطمینان حاصل کند. این دستگاه به ارسال امواج الکترو مغناطیسی تولید کننده گرما به سمت اعصاب میپردازد. گرمای ایجاد شده باعث به وجود آمدن ضایعات روی اعصاب میشود و بافت ایجاد شده را تخریب میکند و درد را کاهش میدهد. این فرایند در کمتر از یک ساعت انجام میشود و اکثر افراد میتوانند همان روز منزل خود برگردند و به مدت ۱۲ تا ۳۶ ماه هیچ گونه دردی را احساس نکنند.
دستگاه تحریک کننده عصب
در تحریک عصب طناب نخاعی طی یک عمل جراحی تعدادی الکترود زیر پوست و روی سطح خارجی نخاع قرار داده میشود. سپس با استفاده از دستگاه تحریک کننده عصب امواج الکتریکی از طریق این الکترودها به سمت موضع مورد نظر ارسال میشوند.
این روش در دو مرحله انجام میشود که در مرحله اول الکترودهای آزمایشی با استفاده از تعدادی سوزن کوچک در مطب پزشک به درون کمر بیمار وارد میشوند سپس موضع مورد نظر بخیه یا چسب زده میشود. این الکترودها به یک باتری و یک تنظیم کننده متصل هستند که به لباس بیمار وصل میشوند. این دستگاه به ارسال سیگنال‌های الکتریکی میپردازد تا باعث عدم احساس درد در اعصاب کمر شود. در صورتی که طی مدت یک هفته از میزان درد بیمار کاسته شود پزشک الکترودهای آزمایشی را خارج میکند و الکترودهای دائمی را به جای آن قرار میدهد و الکترودها را به دستگاهی که زیر پوست کمر کاشته میشود متصل میکند. فرایند کاشت دستگاه دائمی تحت بیهوشی عمومی انجام میشود و بیمار باید یک شبانه روز در بیمارستان بستری شود. هر چند سال یک بار از طریق عمل جراحی کوچک پزشک اقدام به تعویض باتری خواهد کرد.
روش‌های جراحی برای درمان سندرم شکست جراحی کمر
معمولاً هدف از جراحی سندروم شکست جراحی کمر رفع فشردگی اعصاب نخاعی است که در این روش جراحی بخشی از سیستم اعصاب مرکزی از قبیل یک عصب یا طناب نخاعی را آزاد میکند یا با استفاده از پلاک و مهره فلزی ستون فقرات را به هم متصل میکند تا به طور کامل جوش بخورند یا به هم متصل شوند و مجدداً ستون فقرات حالت مناسب پیدا کند. در اکثر موارد جراحی ستون فقرات به کمک بیهوشی عمومی انجام میشود.
لامینکتومی
در صورتی که بیمار دچار تنگی کانال نخاعی باشد و فضای باز موجود در ستون فقرات تنگ شده باشد یا آنکه زائده استخوانی در آن قسمت تشکیل شده باشد از جراحی لامینکتومی استفاده خواهد شد. در این روش جراح به خارج کردن لامینا میپردازد و فضای بیشتری در کانال نخاعی ایجاد خواهد شد و در نتیجه فشار از روی اعصاب این قسمت برداشته میشود. این نوع جراحی به کاهش یا رفع درد کمک میکند و پزشک در طول جراحی به خارج کردن اجزای دیسک و زائده‌های استخوانی خواهد پرداخت.
لامینوتومی و فورامینوتومی
هدف از انجام جراحی لامینوتومی و فرامینوتومی افزایش فضای فورامن از فرامین به قسمت گفته میشود که اعصاب نخاعی از آنجا عبور میکنند. این جراحی به رفع فشار از روی اعصاب و کاهش درد کمک میکند. جراح یک برش را در کمر ایجاد میکند سپس اعصاب و رباط‌های آن قسمت را به عقب می‌فرستد و به کمک میکروسکوپ مخصوص به مشاهده طناب نخاعی خواهد پرداخت. در مرحله بعدی پزشک به خارج کردن لامینا میپردازد تا به کانال نخاعی دسترسی پیدا کند. سپس استخوان را برش میدهد تا فورامن را بزرگ کند. گاهی اوقات در هنگام انجام این جراحی فرایند فیوژن ستون فقرات نیز انجام میشود.
جراحی دیسککتومی
هدف از انجام جراحی دیسککتومی خارج کردن بخشی از دیسک فتق یافته یا همه نقاط آن است. این کار به رفع فشار از روی اعصاب یا طناب نخاعی کمک میکند. پزشک میتواند جراحی دیسککتومی را به صورت یک جراحی باز انجام دهد تا بتواند از طریق برشی که در کمر بیمار ایجاد کرده است به دیسک دسترسی پیدا کند. گاهی اوقات نیز از جراحی میکرودیسککتومی که یک جراحی کم تهاجمی است استفاده خواهد کرد. در این نوع جراحی پزشک یک برش کوچک را در کمر ایجاد میکند و از وسایل مخصوص برای خارج کردن اجزای دیسک استفاده خواهد کرد. پزشک میتواند در کنار جراحی دیسککتومی به انجام جراحی فیوژن نخاعی یا لامینکتومی نیز بپردازد.
