سیستم های فعال شونده توسط بیمار برای کنترل درد، در20 سال شرح داده است. وسیله اولیه یک ماشین بود، که بیدردی وریدی را بر اساس درخواست بیمار، در اختیار می گذاشت.
قسمت اصلی، یک وسیله حجیم بود که از 2 واحد تشکیل شده بود؛ یک واحد کنترل بزرگتر و یک واحد کوچکتر که دارو را آزاد می کرد. واحد کوچکتر،دارای یک بطری انفوزیون نگهدارنده و یک بطری انفوزیون بیدردی بود که توسط یک لوله ای که از یک دریچه سلنوئیدی(برای کنترل جریان انفوزیون) عبور می کرد، بهم وصل می شدند.
واحد بزرگتر دارای کنترل های زیر است:
یک توتالیزر، که الان بعنوان مقدار دارو نامیده می شود.
یک تایمر زمان بی پاسخ که الان بعنوان فاصله قفل شدن شناخته می شود
یک تغییر دهنده خودکار دارو که اجازه می دهد مقداری از 4 داروی متفاوت به ترتیب بیرون داده شود.
یک ثبت کننده که داروی درحال استفاده را ثبت می کند.
در طراحی این دستگاه، قابلیت های حفاظتی اختصاصی در ساختمان آن لحاظ شده است که هنوز هم امروزه کاربرد دارند.اولین ابزار ایمنی، در اختیار گذاشتن دارو فقط در موقع درخواست توسط بیمار است. وسیله ایمنی دیگر شامل یک دریچه سلنوئیدی است (که جریان دارو را به ورید کنترل می کند)، که در مواقع خاموش بودن دستگاه، ست مرحله بی پاسخی و ست مقدار کلی بسته می شود. فاکتور ایمنی نهایی که به سیستم می باشد. فقط مقدار مشخصی از دارو در زمان معین، اجازه ورود به سیستم را دارد.
پمپ کنترل درد
دستگاه بیدردی کنترل شده بیمار(PCA)، یا همان پمپ کنترل درد، یک پمپ تزریق دارو بوده که خود بیمار می تواند در صورت نیاز به بیدردی مقدار مشخصی از داروی مسکن(مانند مخدرها) که مقدار آن از قبل توسط پزشک تنظیم شده را، معمولاً بصورت وریدی به خودش تزریق نماید.
انواع پمپ کنترل درد
انواع گوناگونی از پمپ های کنترل درد PCA وجود دارد، مانند انواع الکترونیکی قابل برنامه ریزی، یا انواع مکانیکی که برنامه ریزی آن از قبل توسط کارخانه سازنده آن تنظیم شده و بصورت یکبار مصرف می باشد.
خصوصیات کلیدی یک پمپ کنترل درد
- ایجاد تسکین درد کافی مطابق با نیازهای فردی
- ایجاد ایمنی و تحمل قابل قبول
- ایجاد حداقل مشکلات تکنیکی
پمپ های جدید اجازه ثبت نمایی از تزریق دارو، شامل تعداد درخواست های بیمار برای یک مقدار دارو، تعداد درخواست هایی که به عدم آزاد شدن دارو منجر شده است. ومقدار تزریق کلی دارویی را می دهد.
به هنگام استفاده از پمپهای کنترل درد PCA باید معیارهای زیر را تنظیم نمود:
مقدار بارگیری اولیه
مقدار داروی درخواستی بصورت یکجا
زمان قفل شدن دستگاهمیزان تزریق مداوم
بیشترین مدت تزریق دارو بر اساس ساعت
مقدار بارگیری اولیه بعنوان اولین مقدار دارو بوده که با شروع کار دستگاه به بیمار تزریق شده، و باعث تسریع بصورت یکجا یا همان مقدار بولوس، مقداری از دارو است که با فشار دادن تکمه دستی پمپ توسط بیمار بخودش تزریق می گردد.مقدار بولوس از قبل توسط پزشک مربوطه براساس شرایط فیزیولوژیک و فیزیوپاتولوژیک بیمار تنظیم می شود.زمان قفل شدن دستگاه نیز بوسیله پزشک تنظیم شده و مدت زمانی است که علیرغم فشار دادن تکمه دستی پمپ توسط بیمار، امکان هیچگونه تزریق یکجا و بولوس وجود ندارد.
این موضوع باعث جلوگیری از تزریقات مکرر دارو به بیمار شده و ضریب اطمینان دستگاه را افزایش می دهد.بیشترین مدت تزریق دارو بر اساس ساعت، عبارت از زمانی است که امکان تزریق دارو با پمپ وجود دارد، و پس از آن باید دوباره پمپ تنظیم گردد،که این مدت معمولاً حداکثر تا 8 ساعت می باشد. میزان تزریق مداوم، یک برنامه انتخابی از پمپ بوده که دارو را بطور مداوم، بدون توجه به نیاز بیمار، به وی تزریق می کند.اساس این پمپهای کنترل درد ساده بوده، بدین ترتیب که وقتی بیمار درد دارد، دکمه دستی پمپ را فشار می دهد، دارو بلافاصله از پمپ به بیمار تزریق شده و باعث کاهش درد بیمار می گردد. اگر بیدردی ناکافی باشد، بیمار دوباره دکمه را فشار می دهد و یک مقدار اضافی دیگری از داروی مسکن، در صورتی که در زمان قفل شدن پمپ نیاشد، به بیماری تزریق خواهد شد.
اگر با تنظیمات اولیه پمپ،کنترل درد به میزان مطلوب نباشد، باید سابقه تزریقات را که در حافظه الکترونیکی پمپ ذخیره شده است، مورد بررسی قرار داد.در صورتیکه تعداد درخواست بیمار و دفعات تزریق بولوس بالایی وجود داشته باشد، این موضوع می تواند بدلیل:
ناکافی بودن مقدار بولوس
زمان قفل شدن طولانی دستگاه،
درک ناقص بیمار برای استفاده از پمپ باشد.
بیماری که نمی داند از زمان فشار بر دکمه تا شروع تسکین درد به چند دقیقه وقت احتیاج دارد، ممکن است در زمان کم مکرراً بر دکمه فشار وارد کند. برنامه ریزی اشتباه پمپ PCA، می تواند منجر به تزریق مقدار بالا یا پایین شود.
نکات مهم در کاربرد موفق پمپ کنترل درد
|
آموزش بیمار و پرستار موارد کتبی:
آموزش های کلامی:
ابزار الکترونیک:
ابرازهای پایان کار کاربر:
|
پایش
پمپ های کنترل درد دارای یک مکانیسم حفاظتی است که بیمار را از بروز موارد ناخواسته تعضیف تنفسی محافظت می نماید. اگر مقدار یکجای دارو باعث بروز آرامبخشی شدیدی گردد، بیمار دچار خواب آلودگی شده و تا زمانیکه که این کاهش هوشیاری از بین نرفته باشد، بیمار قادر به فشار مجدد روی دکمه نمی باشد.
توجه به این نکته اهمیت دارد که بروز شدید آرامبخشی می تواند پیش درآمدی برای ایجاد تضعیف تنفسی باشد. بنابراین، مقدار دارو باید کاهش یابد تا اثرات آرامبخشی نیز برطرف شود. در این شرایط، پایش تنفسی بیمار با پالس اکسیمتری و ارزیابی میزان آرامبخشی با معیارهایی همچون نمره بندی رامسی توصیه می گردد.
در این نمره بندی عدد صفر= بیقراری، 1= بیداری کامل، 2=خواب آلودگی ضعیف، 3= اغلب خواب آلود ولی با صدا کردن بیدار می شود، 4= خواب ولی با تحریک دردناک بیدار می شوند، و 5 = خواب عمیق که با تحریک دردناک هم بیدار نمی شود.
در صورتیکه نمره آرامبخشی مساوی 3 باشد، باید ترزیق مداوم را قطع نمود و مقدار یکجای دارو را 50 % کاهش داد. اگر بیمار نمره 4 داشت، احتیاج به اقدامات بیشتری بوده، و شاید نیاز به استفاده از داروی خنثی کننده مخدر مثل نالوکسان باشد که تجویز آن باشد که تجویز آن باید با کنترل علائم حیاتی، اکسیژن خون شریانی و عملکرد تنفسی بدقت تنظیم گردد. هدف از کنترل درد با پمپهای PCA، ایجاد بیدردی کافی، با نمره درد کمتر از 4 از 10، و نمره آرامبخشی 1 تا 2 می باشد.
با اضافه کردن تزریق مداوم، مکانیسم حفاظتی پمپ کاهش مییابد، زیرا تزریق مداوم تحت کنترل بیمار نبوده، و این مقدار اضافی از داروی مسکن ممکن است باعث ایجاد آرامبخشی شدید شده و خطر تضعیف تنفسی را افزایش دهد.بیماران با ترزیق مدوام باید تحت پایش آرامبخشی یا تضعیف تنفسی قرار گیرند. تزریق مداوم بطور معمول و روزمره به برنامه پمپ اضافه نمی شود، به غیراز 24 ساعت اول پس از عمل، یا مواردیکه احتیاج به تزریق مدوام به اثبات رسیده باشد. افزودن روش تزریق مدوام در سالمندان باید با احتیاط انجام گیرد.
عوامل خطری که می توانند احتمال نضعیف تنفسی در بیماران با PCA را پیش بینی کنند شامل، چاقی، آسم، آپنه خواب و کاربرد داروهای تقویت کننده اثر مخدرها می باشد. کاربرد پالس اکسیمتری بعنوان ابزار پایش مرسوم است، و استفاده از کاپنوگرافی نیز مطلوب می باشد. کاپنوگرافی که حجم انتهای بازدمی دی اکسیدکربن را اندازه گیری می کند،در پایش تضعیف تنفسی قابل اعتمادتر است.
برخی اوقات اعضای خانواده بیمار از ترس احساس درد بیمار، دکمه پمپ را خودسرانه برای او فشار می دهند. این اقدام می تواند خطر تضعیف تنفسی را افزایش دهد. اعضای خانواده باید از این خطر آگاه باشند و مقادیری یکجای دارو را برای بیمار تزریق نکنند.
