آرتروز

**آرتروز (آرتراتیس) چیست ؟

آرتراتیس واژه ای است یونانی که از دو قسمت تشکیل شده است. یکی آرتروز  یعنی مفصل و دیگری آیتیس به معنای التهاب و تورم که روی هم رفته به معنای بیماری التهاب و تورم مفصل (آرتراتیس) به کار برده می شود.

روماتیسم واژه کلی تر و بهتر از آرتروز  است که برای بیمای های استخوان ماهیچه ها و مفصل ها به کار می رود. التهاب سبب ازدیاد جریان خون، سرخی پوست، ورم، درد و حرارت در ناحیه آسیب دیده می شود. التهاب یا برافروختگی و تورم مفصل ها دارای چهره های مختلف و نشانه های گوناگون است. بعضی در اثر اثر کار و مرور زمان، تدریجی و آهسته سبب فرسودگی و از کارافتادگی مفصل می گردد و برخی هم ناگهان هویدا می شوند و ناگهان هم از بین می روند، بعضی دیگر هم مزمن و بتدریج پیشروی می کنند و روز به روز بدتر می شوند.

بیماری مفصل ها در افراد مختلف، متفاوت است. علائم و نشانه های مشترک آرتروز شروع درد و سفت شدن مفصل پس از مدتی استراحت یا بدون فعالیت شدن مفصل است. آرتروز فقط منحصر به بندها و یا مفصل نیست. آرتروز ممکن است اعضای مجاور مانند ماهیچه ها، تاندون ها و لیگامنت ها و حتی سایر اعضای بدن مانند پوست، قلب، ریه، کلیه ها و مغز را نیز گرفتار کند. در این مطلب دو نوع مهم و تقریباً همگانی بیماری آتروز یعنی آستیو آتراتیس و روماتوئید آرتراتیس مورد بررسی کامل قرار می گیرد و شامل اطلاعات در مورد انوع دیگر آرتروز (آتراتیس) و هم چنین اطلاعات لازم درباره تغذیه، داروها و روش های جدید برای درمان و کاهش درد و ناراحتی بیماری آرتروز می باشد.

** مفصل و انواع آن

مفصل محل اتصال دو یا چند استخوان بوسیله ماهیچه ها و لیگامنت ها است که با هم امکانات حرکت بدن را میسر می سازد. غضروف بافت صاف و لزجی است که از الیاف افقی و قائم که دارای مقدار زیادی پروتئین به نام کلاژن است تشکیل شده و انواع مختلفی دارد. این نوع آن در مفصل انتهای استخوانی را می پوشاند و از اصطکاک با استخوان دیگر جلوگیری می کند.

رباط یا لیگامنت الیاف سفت و محکمی هستند که استخوان را به استخوان دیگر متصل می کندو مفصل را تقویت کرده و در تنظیم حرکات کمک می کند. ماهیچه ها و زردپی ها مفصل را در جای خود نگه می دارند. برسه کیسه های کوچک پر از مایع لزج سینوویا هستند که ما بین استخوان ها، تاندون ها و ماهیچه ها قرار دارند و حرکت مفصل را آسان و از اصطکاک اعضاء جلوگیری می کند.

مفصل زانو

از انواع مفصل میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

1-  مفصل هایی که استخوان ها به هم چسبیده و بدون حرکت است، مانند: استخوان های جمجمه «سر» این نوع مفصل را «سین آرتروویال» می نامند.

2- مفصل هایی  که مختصر حرکتی دارد مانند: استخوان های قسمت جلوی لگن خاصره، این نوع مفصل را امی آرتروویال می نامند.

3-  مفصل های دای آرتروویال هستند که قابلیت حرکت آنها زیاد است. این مفصل ها که مهمترین و بیشتر فرم آن سینوویال است، شامل: زانو، آرنج، شانه، مچ دست، مچ پا، ران، و انگشت ها می باشد. سینوویا ماده ی لزجی، مانند سفیده ی تخم مرغ است که از سلول های غشاء و یا لایه ی داخلی کپسول مفصل ترشح می شود. این ماده داخل مفصل را لیز و لغزنده می کندو در نتیجه حرکات را ساده تر می نماید. مفصل ها بنا بر محل قرار گرفتن آنان در بدن و مقدار کار و فعالیت دائماً در معرض ضربات و آسیب قرار دارند.

 **  علت آرتروز

آرتروز مفصل در تمام سنین یعنی از کودکی تا پیری اتفاق می افتد. لیکن بیشتر گرفتاریها از سن 40 سالگی به بعد اتفاق می افتد. در سن 75 سالگی نیمی از مردم دچار یک نوع آرتروز هستند. زنان بیش از مردان گرفتار آرتروز می شوند.

پژوهشگران بر این باورند که هورمون های زنانه در بروز آرتروز تأثیر دارند و شدت و نشانه های بیماری آرتروز را افزایش می دهند. نژاد نیز در تولید بیماری های مفصل تأثیر گذار است. مثلاً احتمالی گرفتاری به بیماری مفصل در سفیدپوستان، سیاه پوستان، و افراد بومی غربی بیش از نژاد آسیایی است. افرادی که بیش از پنج کیلو اضافه وزن دارند خطر بیشتری برای گرفتاری و مبتلا شدن به آرتروز مفصل  را دارند به ویژه ناراحتی زانو، بدیهی است که اضافه وزن فشار بیشتر به زانو وارد می کند و سبب فرسایش سریع تر غضروف می شود.

این صدمات وارده  آرتروز مفصل ، از کار افتادگی مفصل را به وجود می آورد. فکر می شود که آرتروز مفصل  به سبب سن است لیکن افراد زیادی در سنین بالا هستند که به  آرتروز مفصل گرفتار نشده اند. بدیهی است سالخوردگی به مرور زمان فرسوده شدن اعضاء بدن را سبب شده و کمک به ایجاد و خرابی مفصل می کند.

توارث و عوامل ژنتیک نیز در تولید  آرتروز مفصل نقش مهمی دارد. پژوهشگران ژن ویژه ای را یافته اند که خطر ایجاد و گرفتاری به آرتروز روماتیسمی را زیاد می کند، اگر این ژن در طول زندگانی فعال شود آن شخص به بیماری مفصل مبتلا می شود. و اگر فعال نگردد و ساکن بماند احتمال تولید آتروز بسیار کمتر می شود. دلایل دیگر  آرتروز مفصل مانند باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها، انگل ها، مواد شیمیایی، آب و هوا و بعضی مواد خوراکی نیز سبب التهاب و  آرتروز مفصل می شوند. ناگفته نماند که استرس و فشارهای عصبی و عدم تعادل آنزیم های بدن شدت  آرتروز مفصل را افزایش می دهند.

** علائم و نشانه های آرتروز

بیشتر افرادی که آرتروز مفصل  دارند یا مبتلا به آرتروزروماتیسمی هستند ویا از آستیوآرتروز رنج می برند. تعداد افرادی که به آستیو آرتروز گرفتارند، بیشتر از سایر انواع آتروزها هستند. تمام فرم های بیماری مفصل دارای نشانه های مشابهی مانند درد، سفتی، حساسیت، التهاب و مشکلات حرکتی هستند. بعلاوه بیماری های ماهیچه ها- تاندون ها و استخوان سبب ناراحتی مفصل می گردند. به طور تحقیق آرتروز روماتیسمی و آستیو آرتروز کشنده نیستند و حیات انسان را تهدید نمی کنند. بیشتر اوقات بیماری مفصل جنبه فوری و اضطرابی ندارد ولی به محض بروز نشانه  آرتروز مفصلی باید هرچه زودتر به پزشک مراجعه کرد چون درمان مؤثرتر واقع می شود. درصورت وجود علائم و نشانه های زیر هر چه زودتر باید برای پیشگیری از  آرتروز مفصل به پزشک مراجعه شود:

1- درد شدید و مداوم که چند روزی به طول انجامیده باشد از علائم و نشانه های  آرتروز مفصل میباشد .

2– درد شدید مفصل همراه با تب و سردرد از علائم و نشانه های  آرتروز مفصل میباشد .

3– درد شدید و بی حسی در دست، پا و گردن که به طرف پایین انتشار می یابد از علائم و نشانه های  آرتروز مفصل میباشد .

4– صدمه یا ضربه به مفصل اگر به پزشک مراجعه نشود ممکن است در آینده به آرتروز مفصل دچار شوید .

منبع : کتاب آرتروز- آرتراتیس

خواننده گرامي، پيشنهاد مي شود مطلب زیررا جهت کسب اطلاعات بيشتر در زمينه “آرتروز” مطالعه فرماييد .

درمان آرتروز

 التهاب استخوانی مفصل ،علائم و تشخیص آن