انحناهای غیر طبیعی ستون فقرات
در صورتیکه فقرات را از نیم رخ نگاه کنیم، انحناهای مشخصی در نواحی مختلف آن مشاهده خواهیم کرد. اصولاً وجود این انحناها در صورتیکه در حد و اندازه های نرمال یا تقریباً نرمال خود باشند، برای حرکات و قدرت ایستادن ما ضروری است. اما اگر از روبرو ستون فقرات را نگاه کنیم، انحنای خاصی به طرفین مشاهده نخواهد شد. در برخی موارد (بیماری های مادرزادی، ضربه ها، عفونت ها، ضعف های پیشرفته عضلانی و…) انحناهای طبیعی ستون فقرات به هم خورده و از حد نرمال کمتر یا بیشتر شده اند، قوز پشت یا همان کیفوز توراسیک را اغلب شما می شناسید، این حالت بر اثر افزایش تعقر مهره های پشتی پدید می آید و در بسیاری از موارد اکتسابی می باشد (بد نشستن، حمل بارهای سنگین، عفونت ها و…).
علل ودلایل گودی کمر (هیپرلوردوزیس)
هیپرلوردوزیس یا گودی کمر شدید نیز حالت شایع دیگری است که بر اثر انحنای بیش از حد طبیعی فقرات کمری پدید می آید و در اغلب موارد، ضعف عضلانی، چاقی شکم، نقص های مادرزادی یا اکتسابی مفاصل بین مهره ای و… علل ایجاد کننده آن هستند. انحناهای غیر طبیعی به طرفین یا اسکولیوزیس هم یکی از بیماری های نسبتاً شایع ستون فقرات بوده و حمل کیف های سنگین مدرسه یا کار، بد نشستن، عادتهای غلط هنگام استراحت، بیماری های دژنراتیو، همچنین مشکلات مادرزادی ستون فقرات و… از جمله علت قوس کمر به شمار می روند. انحناهای غیر طبیعی و بیش از حد ستون فقرات نیز از جمله علل دردهای آزاردهنده می باشد و متأسفانه در بسیاری از موارد زمانی تشخیص داده می شوند که بیمار را با مشکلات جدی و اساسی مواجه کرده اند.
کیف مدرسه و بیماری های ستون فقرات در کودکان
آیا می دانید کیف های مدرسه می توانند صدمات شدیدی به ستون فقرات کودکانتان وارد کنند؟ یکی از معمولترین راه های بردن کتاب و دفتر به مدرسه کیف است و می توان این وسیله را یکی از همراهان همیشگی کودکان در طول سال تحصیلی دانست. اما آیا می دانید که استفاده ی نادرست از این وسیله می تواند صدمات جبران ناپذیری به ستون فقرات کودکانتان تحمیل کند؟ درد گردن، کمردرد، انحناهای غیرطبیعی ستون فقرات، افزایش غیر طبیعی انحناهای ستون فقرات و حتی در مواردی آسیب به رشته های عصبی از جمله ی این آسیب ها و مشکلات به شمار می روند.
-
پیشگیری
برای پیشگیری از آسیب ها در ستون فقرات باید هم ما و هم کودکانمان اطلاعات کافی در مورد نحوه ی استفاده از کیف های مدرسه داشته باشیم. حمل کیف های کوله ای اگر توسط یک شانه انجام شود باعث وارد کردن فشار زیادی به طور نامتناسب و غیر همسان به این سمت شده، و موجب انحنای غیر طبیعی در ستون فقرات می شود. این مسئله اگر چه در بالغین نیز حائز اهمیت است، اما در کودکان به خاطر این که هنوز این مهره در حال رشد هستند، بیشتر خودنمایی می کند و زمینه ساز اسکولیوز (انحنای غیر طبیعی به طرفین) خواهد بود. همچنین کشیدگی حاصل از حمل کیف، باعث آسیب های گذرا یا حتی ماندگاری در یشه های عصبی شانه و دست ها و همچنین ریشه های عصبی گردن خواهد شد. سنگینی بیش از حد کیف، که در اثر حمل کتاب های درسی و وسایل مدرسه مسئله ای نسبتاً معمول است و به طور شایعی دیده می شود. انجام حرکات اصلاحی اسکولیوز می‌تواند برای درمان اسکولیوز بسیار مفید باشد.
همراه با حمل نامناسب و غیر اصولی آن اثرات بسیار منفی و بعضاً ماندگاری بر مفاصل و ریشه های عصبی دارد. در شرایط یکسان و در مقایسه با کیف های دستی، می توان کوله های پشتی را سالم تر در نظر گرفت. چرا که در صورت استفاده صحیح، نیرو را به دو طرف منتقل می کنند و به این دلیل اثرات منفی کمتری بر سلامتی بدن خواهند داشت، البته باید سعی شود در انتخاب کوله های پشتی دقت کافی مبذول گردد.
مسئله ی مهم در انتخاب کوله پشتی مشخصات آن است و نباید صرفاً بر اساس مد و زیبایی تصمیم گیری کنیم و این چیزیست که متأسفانه معمولاً در نظر گرفته نمی شود. هر چه انتشار نیروهای وارده توسط کوله پشتی به نواحی مختلف بدن بیشتر باشد، بهتر خواهد بود، یعنی باید نیروی وارده به محل های مختلف پخش شود تا اثرات نامطلوب و منفی آن کاهش یابد. برای این منظور کوله پشتی باید دو بند شانه ای پهن و نرم داشته باشد، که بتوان آنها را به راحتی روی شانه ها قرار داد.
بند کمری نیز از جمله ضروریات یک کوله پشت خوب به شمار می رود، چرا که از انتقال تمام نیروی وزن به شانه ها جلوگیری می کند و خصوصاً از ایجاد سوانح احتمالی در فرد مثلاً در زمستان جلوگیری می کند. باید سعی شود کمترین میزان کتاب و لوازم التحریر با کیف یا کوله پشتی حمل شود، و برای این هدف باید مسئولین مربوطه یا والدین کودک ابتکاراتی به کار ببندند، مثلاً کتاب را در مدرسه یا منزل مورد استفاده قرار دهند و برای محل دیگر جزوه یا سایر روش های مفید، بهره برند. مطلقاً نباید کودکان را به حمل وسایلی که بندرت مورد استفاده قرار می گیرند مجبور کنیم، برای مثل انتقال تمام دفاتر یا کتابها به طور روتین منع شود و صرفاً وسایل ضروری را جابجا نمایند. باید به کودک خود آموزش دهیم که کوله پشتی را تا حد امکان به پشت خود بچسباند و از معلق نگه داشتن آن خودداری نماید. همچنین باید از نگه داشتن کیف و کوله پشتی در دست یا بر روی شانه ها در سر صف جلوگیری نماییم.
در مورد اینکه چه میزان وزنی را برای کودک سنگین بدانیم اختلال نظرهای زیادی وجود دارد ولی اغلب محققین قبول دارند که وزن بالاتر از 10-15% وزن کودک، برای او سنگین در نظر گرفته می شود، اما حتی این هم نمی تواند میزان دقیقی باشد چون بسیاری از کودکان تحمل این وزن را هم ندارند. اگر دیدید که کودک برای حمل کوله اش باید خود را به جلو خم کند، بدون توجه به وزن آن، این کوله را برایش سنگین بدانید، همچنین ایجاد درد، گزگز اندام ها خصوصاً دستها و شانه ها یا هر گونه مشکلات دیگری نیز به معنی ضرورت کاهش وزن کیف و کوله پشتی هستند.
منبع : کتاب علل و درمان دردهای ستون فقرات
