تنگی کانال نخاعی

تنگی کانال نخاعی چیست؟

تنگی کانال نخاعی به باریک شدن فضایی گفته می شود که نخاع از درون آن عبور می کند. این تنگی و باریک شدن فضا بر نخاع و ریشه های عصبی فشار آورده و در نتیجه کمردرد، درد پاها و حالتی به عنوان لنگش عصبی پدید می آید. در لنگش عصبی، شخص با کمی راه رفتن دچار کرختی و خستگی، سوزن سوزن شدن و احساس سردی و سنگینی پاها می شوند. معمولاً این افراد برای کاهش علائم تنگی کانال نخاع یا باید تنه ی خود را به جلو خم کنند و یا به حالت چمباتمه درآیند. در هر دو حالت، قطر کانال نخاعی کمی افزایش می یابد و بیمار به طور نسبی احساس بهبودی می کند، اما به مرور زمان انحنای طبیعی کمر بر عکس می شود و مدتی بعد، بیمار حتی در این حالت هم راحت نخواهد بود. در اغلب موارد، به تدریج و با پیشرفت تنگی کانال، توانایی راه رفتن کاهش یافته و خستگی زودرس تری پدید می آید. گاه حتی راه رفتن برای چند قدم هم مشکل آفرین و غیر ممکن خواهد شد.

علل و دلایل پیدایش تنگی کانال نخاعی

• افزایش سن

در حالت معمول، این بیماری مربوط به سنین بالاتر از پنجاه سال است. به مرور زمان و با بالا رفتن سن، تاندون های نگهدارنده ی ستون فقرات، ضخیم تر شده به تدریج خارهای استخوانی رشد کرده و در نهایت فضای کانال نخاعی را تنگ می کند. برجستگی یا فتق دیسک های بین مهره ای، تغییر شکل و فرم قرارگیری مفاصل بین مهره ای (فاست ها) این تنگی را تشدید خواهد کرد.

• مسائل ارثی

اغلب موارد ارثی، در سنین پایین تر علامت دار می شوند. بیماری هایی مانند آکندروپلازی از علت تنگی کانال نخاعی محسوب میشود.

• لقی یا در رفتگی تدریجی یک یا چند مهره.

• برخی مسائل کمتر شناخته شده.

پیشگیری

به طور طبیعی با افزایش سن، توده ی استخوانی کاهش یافته، قدرت عضلانی، سایر قابلیت ها و خواص عضلات دستخوش تغییر می شوند. این مسائل تا حد زیادی غیر قابل پیشگیری هستند، اما با اعمال برخی مراقبت ها و مراعات رفتارهای حرکتی صحیح می توان سرعت پیدایش آنها را کاهش داد .

. 1) ورزش منظم

برای داشتن عضلاتی قوی برای حمایت از ستون فقرات

2) اصلاح روش ها: برای مثال در بلند کردن اشیاع، حرکات، نشستن، استفاده از صندلیو توالت مخصوص…

3) حفظ وزن در محدوده ی متناسب با قد: برای کاهش فشار بر ستون فقرات.

4) پرهیز از کشیدن سیگار.

5) رعایت اصول درست در نشستن، ایستادن، راه رفتن و…

6) تغذیه ی صحیح: مصرف مقادیر کافی لبنیات، سبزی های تازه و میوه، پرهیز از مصرف مقادیر بیش از حد چربی، انواع شیرینی و مواد نشاسته ای.

درمان

نوع درمان بیماری تنگی کانال نخاع بر اساس شدت علایم و اقدامات تشخیصی انجام شده، توسط متخصص  تجویز می شود.در مراحل اولیه، همانند اغلب بیماری های دیگر ستون فقرات، درمان به صورت حمایتی و نگهدارنده و تلاش برای بر طرف کردن عوامل زمینه ساز است. اصلاح روش ها شامل خودداری از قرار گرفتن در وضعیت های بد، کاهش فشارهای وارده به ستون فقرات، انجام حرکات خاص نرمشی برای تقویت عضلات ستون فقرات و… از جمله ی درمان تنگی کانال نخاعی به شمار می روند. در صورتی که به این روش ها پاسخ مناسبی داده نشود و مشکل بیمار همچنان قابل توجه و در حال پیشرفت باشد، بررسی های دیگری به منظور قطعیت تشخیص و رد علت های دیگر انجام می شوند.

اگر مشکلات بیمار با درمان های طبی برطرف نشده و به حدی پیشرفت کنند که  زندگی روزمره ی وی مختل شده یا ضعف حرکتی در اندام ها پدید آید و یا علائم مدفوعی (بی اختیاری یا گیر کردن و یا هر دو) در او مشاهده شود، بسته به صلاحدید پزشک متخصص و جراح ستون فقرات، عمل جراحی و آزادسازی نخاع به بیمار پیشنهاد خواهد شد. تأخیر در این گونه موارد می تواند مخاطرات جدی برای بیمار پدید آورد.

هدف جراحی تنگی کانال نخاعی کمر در این بیماران برداشتن نسوج ضخیم شده، خارهای استخوانی، دیسک های فشارنده و خلاصه آزادسازی نخاعی و ریشه های عصبی است. در برخی موارد نیاز به استفاده از وسایل مخصوصی جهت جایگزینی بخش های تخریب شده و بازسازی مفاصل بین مهره ای و یا بازگرداندن استحکام ستون فقرات خواهد بود، این وسایل و ایمپلنت ها در اصطلاح عامیه پلاتین نامیده می شوند، اما در حقیقت از موادی مثل تیتانیوم PEEK و حتی ترکیبات پیشرفته تر ساخته شده اند و کاملاً با محیط داخل بدن سازگاری دارند. اگر دقت کافی در انتخاب بیماران صورت گیرد و درمان مناسب (طبی یا جراحی تنگی کانال نخاعی کمر بسته به شرایط بیمار) انجام شود، پاسخ مطلوبی مشاهده خواهد شد.

پیشگیری از کمردرد در کارگران

1) از بلند کردن اشیای سنگین جداً خودداری کنید.

2) در صورت ضرورت برای بلند کردن اشیای سنگین، به جای خم شدن از زانوهای خود کمک بگیرید. جسمی را که می خواهید بلند کنید، حتی المقدور به بدن خود نزدیک کنید.

3) حتماً پیش از بلند کردن هر شیء ابتدا تخمینی از وزن آن به دست آورید. در صورتی که نیاز به قدرت بسیار زیادی دارد، حتماً از دیگران کمک بخواهید.

4) از چرخش ناگهانی و شدید بدن خودداری کنید.

5) به جای بلند کردن اجسام سنگین، آنها را بکشید

 6) به جای کشیدن اجسام سنگین، آنها را هل دهید.

7) کفش مناسب بپوشید.

8) ورزش برای تنگی کانال نخاعی منظم با تقویت عضلات و افزایش انعطاف پذیری آنها توان شما را بالا می برد.

9) استفاده از کمربندهای محافظ در طول کار ارزشمند است، اما سعی نکنید همیشه و در طول زندگی روزمره به آنها عادت کنید.

10) کمردرد را جدی بگیرید و قبل از آن که شما را از کار بازدارد، به مداوای آن بپردازید.

منبع : کتاب علل و درمان دردهای ستون فقرات