سیاتیک و درد سیاتیکی

سیاتیک در حقیقت یکی از عصب های اندام تحتانی است که از به هم پیوستن چند ریشه ی نخاعی به وجود می آید و فشار یا آسیب های وارده بر آن در هر نقطه از مسیرش سبب دردی تیر کشنده، ابتدا در ناحیه ی باسن، سپس پشت ران، به تدریج پشت یا جلوی ساق و در نهایت انگشتان پا می شود.

دردهای سیاتیکی ناشی از تحریک عصب سیاتیک

یکی از علائم درد سیاتیک می توانند به صورت سوزشی، یا گزگز شدن باشد و ممکن است از شدت های مختلفی برخوردار باشد. در برخی از موارد حتی با یک سرفه یا عطسه نیز درد تشدید خواهد شد و بر عکس حرکاتی مثل راه رفتن و یا دوچرخه زدن آهسته ممکن است به درجاتی درد را تخفیف بخشند و در درمان درد سیاتیک مفید باشد . بخش عمده ی حرکت پاها و توانایی راه رفتن ما مدیون وجود همین عصب است.

علل و دلایل دردهای سیاتیکی

از شایع ترین علت های درد در مسیر عصب سیاتیک، می توان به فشرده شدن آن توسط دیسک بیرون زده، آرتروز مهره ی کمری و یا لقی و فاصله دار بودن مهره ی کمر اشاره کرد. برخی بیماران به اشتباه فکر می کنند که درد پا با کمردرد ارتباطی ندارد و یا برعکس. در صورتی که اگر به مسیر عصب سیاتیک و توضیحات بالا توجه کرده، باشید، متوجه خواهید شد که این تفکر پایه و اساس درستی ندارد. در برخی موارد، یک حرکت ناگهانی یا فشار شدید و قابل توجه بر مهره های کمر باعث پارگی سریع دیسک و فشار شذید بر عصب سیاتیک خواهد شد، بدون اینکه سابقه ای از کمردرد وجود داشته باشد. معمولاً این بیماران از درد بسیار شدید یک یا هر دو پا و یا حتی اختلال در رفع ادرار و گاهی ناتوانی در حرکت دادن بخشی از پا رنج می برند.

ضعف های عضلانی ناشی از درگیری ریشه های عصبی

با درگیری ریشه عصبی اول خارجی عضلات ساق پا تضعیف می شوند، و موجب لنگش پا خواهد شد (در این حالت بیمار به سختی می تواند روی پنجه ی پایش راه برود و یا اصولاً نمی تواند این کار را انجام دهد.) درگیری ریشه ی عصبی پنجم کمری باعث درجات متفاوتی از ضعف و ناتوانی در بالا آوردن شست پا خواهند شد. با درگیری ریشه ی عصبی چهارم کمری، ضعفی در عضلات پشت پا پدید می آید و شخص دچار درجاتی از کاهش توانایی بالا آوردن و صاف کردن کف پا خواهد شد. این حالت را اصطلاحاً فوت دراپ (Foot Drop) می نامند.

مراحل فتق دیسک بین مهره ای

• دژنراسیون دیسک

تغییرات شیمیایی وابسته به سن سبب ضعیف شدن دیسک بین مهره ای شده و استعداد پیدایش فتق دیسک بین مهره ای را افزایش می دهند.

• پرولاپس

برجستگی مختصر دیسک و محتویات بخش مرکزی آن به سمت کانال نخاعی یا فورامن بین مهره ای این مرحله پروتروژن یا برجستگی (Buldging) نیز می نامند.

• اکستروژن

آزاد شدن بخشی از دیسک و واردشدن آن به داخل کانال نخاعی یا فورامن بین مهره ای را اکستروژن می نامند.

• Sequestraion

ورود قطعات آزاد شده دیسک به داخل کانال و مهاجرت آنها به درون قسمت های مختلف است. برجستگی یا فتق دیسک می تواند مرکزی یا غیر مرکزی باشد. موارد مرکزی کمتری سبب بروز علائم یکطرفه می شوند، اما آنها که غیر مرکزی هستند، اغلب با دردهای واضح تر در اندام تظاهر می کنند. علائم گروه دوم معمولاً شدیدتر از گروه اول هستند. البته باید به یادداشت که هر دیسک بیرون زده ای موجب ایجاد علائم بالینی نمی شود.

تشخیص و معاینه بالینی

اساس تشخیص علت های مولد کمردرد و دردهای سیاتیکی است یعنی پزشک بر اساس معاینه و شرح حال دقیق می تواند تا حد زیادی علت سببی مشکلات را مشخص کند.

برای درمان سیاتیک مدتی استراحت نمائید ، در اغلب موارد درد سیاتیک بعد از گذشت چند هفته خوب می‌شود و موجب بروز مشکلات جدی و پایدار نمی‌شود. در صورتی که درد شما بعد از گذشت چند هفته بهبود پیدا نکرد، جهت درمان درد سیاتیک مجددا به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که کنترل ادرار یا مدفوع خود را از دست داده‌اید، درد شما بسیار شدید است یا در عضلات خود احساس ضعف و بی‌حسی می‌کنید، سریعا به پزشک مراجعه کنید.

منبع : کتاب علل و درمان دردهای ستون فقرات