ممکن است سردرد میگرنی یا سردرد گردنی نداشته باشید اما هنوز از درد مزمن در سر رنج ببرید و یا خوابتان را از دست داده باشید و برای انجام خیلی از کارها دچار مشکل شده باشید.
این یک مشکل واقعی است و به هیچ فردی اجازه نمی دهد که به شما بگوید اگر سردرد شما میگرنی یا گردنی نیست، پس نگران آن نباشید. در بعضی موارد ممکن است یک اختلال سلامتی وجود داشته باشد، در حالی که در سایر موارد می تواند یک سردرد مزمن و غیر اورژانسی باشد که شما و پزشکتان نیاز به تشخیص و کنترل آن دارید. برای مثال ممکن است به سردردخوشه ای مزمن، نوع تنشی و عصبی پس سری مبتلا شده باشید. بیمارانی هستند که هر روز سردرد دارند.
سردرد خوشه ای
سردردهای خوشه ای، سردردهای یک طرفه ی خیلی شدیدی هستند که عموماً 15 تا 90 دقیقه طول می کشند و سپس تا دفعه ی بعد ناپدید می شوند. سردرد خوشه ای ممکن است چند ساعت، چند روز و یا چند هفته ی دیگر (بسته به نوع بیمار) رخ دهد. سپس ممکن است برای مدتی ناپدید شده و دوباره بدون دلیل مشخصی ظاهر می شوند.
چون این نوع سردردها به طور مکرر در طول یک دوره ی نسبتاً کوتاه با همدیگر ظاهر می شوند (مثل چند روز و یا چند هفته)، سردرد خوشه ای یاسردرد کلاستر نامیده می شوند، اما چون زیاد طول نمی کشند، به این معنی نیست که این سردردها قابل تحمل هستند. زیرا گاهی اوقات از میگرن شدیدتر هستند.
در مقابل بیماران میگرنی که می خواهند در محیطی آرام قرار گیرند، بیماران دچار سردرد خوشه ای به طور بی صبرانه ای تمایل دارند حرکت کنند و یا خود را به چیزی بکوبند.
علائم سردرد خوشه ای
علاوه بر سردرد شدید، سردرد خوشه ای اغلب با علائمی مثل ریزش اشک و آب ریزش بینی همراه هستند. به دلیل این علایم، بیماری این اشخاص اغلب با آلرژی، سردردهای سینوزیتی، میگرنی و یا حتی مشکلات دندانی اشتباه تشخیص داده می شود.
بیماران مبتلا به سردرد خوشه ای ممکن است به دلیل سردرد، از خواب عمیق بیدار شوند. در واقع اشخاصی که مستعد سردرد خوشه ای هستند نسبت به سایر مبتلایان به سردرد، سردردهای شبانه بیشتری دارند که احتمالاً ناشی از اختلال در سیکل خواب ببیداری می باشد.
گاهی اوقات مکمل های ملاتونین این شرایط را بهبود می بخشند. بیماران ممکن است در پیشانی و صورت تعریق داشته باشند و یا چشمان آن ها علایمی از سردرد خوشه ای مثل تورم پلک ها را نشان دهد (زیرا پر آب می باشند). علامت دیگر بیماران مبتلا به سردرد خوشه ای پتوزچشمی (پلک ها دچار پژمردگی موقتی می شوند) است. برخی از بیماران مبتلا به سردرد خوشه ای ممکن است به نور حساسیت داشته باشند (فوتوفوبیا) و یا به صدا حساس باشند (فونوفوبیا) که هر دو علامت ممکن است پزشکان را به تشخیص اشتباهی میگرن در افراد مبتلا به سردرد خوشه ای بیندازد. به هر حال در برابر خیلی از بیماران میگرنی، افراد مبتلا به سردرد خوشه ای معمولاً تهوع و استفراغ ندارند.
سردرد خوشه ای در مردان
سردرد خوشه ای بیشتر در مردان دیده می شود طبق نظر بنیاد ملی سردرد حدود یک میلیون نفر از مردم آمریکا مبتلا به سردرد خوشه ای هستند و حدود 20 درصد آن ها مشکلات مزمن دارند. مردان گروه سنی 20 تا 50 سال مبتلایان اولیه ی سردردهای خوشه ای هستند.
در واقع حدود 90 درصد سردردهای خوشه ای در مردان رخ می دهد، اگر چه هیچ کس دلیل این امر را نمی داند. البته این بدان معنی نیست که خانم ها سردردخوشه ای نمی گیرند، آن ها نیز به این مشکل دچار می شوند، اما این مشکل در میان خانم ها کمتر شایع است.
علل و محرک های سردردهای خوشه ای
ژنتیک نقش عمده ای در سردرد خوشه ای بازی می کند. بعضی از مطالعات بیانگر آن است که اقوام درجه ی اول بیماران مبتلا به سردرد خوشه ای بین 5 تا 18 برابر نسبت به سایر افراد احتمال بیشتری برای ابتلا به سردردهای خوشه ای دارند.
تاکنون هیچ ژنی برای سردرد خوشه ای تشخیص داده نشده است. هم چنین محرک های کمی هستند که سبب تحریک سردرد خوشه ای می باشند. الکل یکی از محرک های سردرد خوشه ای است و سیگار نیز می تواند در بعضی از اشخاص سبب سردرد خوشه ای شود. همچنین دود ناشی از مجاورت با افراد سیگار نیز محرک سردرد است. بعضی از مطلاعات نشان می دهند که سردردهای خوشه ای یک مشکل فصلی به نظر می رسند که بیشتر در بهار یا پاییز رخ می دهند، زیرا با سردردهای آلرژیک اشتباهی تشخیص داده می شوند.
علاوه بر ارتباط ژنتیکی و محرک های مرتبط با سردردخوشه ای بعضی از تحقیقات نشان می دهد که این سردردها با غیر طبیعی بودن هیپوتالاموس مغز ارتباط دارند (بخضی از مغز که سیکل خواب و بیداری را کنترل می کند). این امر می تواند دلیلی بر این باشد که چرا مبتلایان به سردرد خوشه ای اغلب سردرد را در خواب بیشتر تجربه می کنند. هم چنین سردردهای خوشه ای به التهاب عصب سه قلو در گونه و عروق خونی مغز مرتبط هستند..
درمان سردرد خوشه ای
مشکل درمان سردرد خوشه ای آن است که اگرچه شدید هستند و اغلب وجود دارند اما قبل از این که هر نوع داروی خوراکی بتواند سبب بهبودی و تسکین آن شود از بین می روند، در مورد سردرد خوشه ای حاد، پزشکان ممکن است از طریق منفذ بینی اکسیژن تجویز کنند که خیلی مؤثر است. مشکل معمولاً بلافاصله توسط خود پزشک رویت می شود، به گونه که می توانید درمان سردرد خوشه ای را به موقع دریافت کنید (یا به وسیله ی پزشک خودتان و یا به وسیله ی پزشک اورژانس).
داروهایی نظیر سوماترپیتان که زیر پوستی تزریق می شوند (درست در زیر پوست) یک تسکین دهنده ی درد برای مبتلایان به سردرد خوشه ای هستند (این دارو از طریق بینی نیز مصرف می شود).
به علاوه گاهی اوقات قطره بینی لیدوکائین سبب توقف سردرد خوشه ای دردناک در بعضی از افراد می شود. وقتی بیمار مبتلا به سردرد خوشه ای مزمن می باشد، پزشکان معیارهای پیش گیری کننده را نیز جست و جو می کنند.
داروهایی نظیر بلوکرهای کانال کلسیمی، پردنیزولون و سایر استروئیدها. بعضی اوقات لیتیم نیز مصرف می شود. توپاماکس یک داروی ضد صرع است که در درمان سایر سردردها مثل میگرن و نیز سردرد خوشه ای مزمن مؤثر هستند.. جدیداً سم بوتولینوم A یا بوتاکس در بعضی موارد در درمان سردرد خوشه ای کمک کننده بوده است.
