هنگامی که با پزشک همکاری می کنید تا نوع سردردی که دارید (میگرن، سردرد گردنی و یا سایر سردردها) را مشخص کند، معمولاً نیاز به مصرف دارو خواهید داشت. بعضی داروها برای اکثر سردردها به خوبی پاسخ می دهند، در حالی که بقیه بیشتر اختصاص به یک نوع سردردخاص دارند.
داروهای سردرد
تریپتان ها برای درمان میگرن حاد خیلی مؤثر هستند اما یک داروی ضد تشنج شناخته شده مثل توپاماکس برای پیشگیری از میگرن، سردرد خوشه ای و سردردهای گردنی مؤثر است.
مشتقات ارگو اغلب برای درمان میگرن تجویز می شوند. باربیتورات ها مثل بوتالبیاتل برای بیماران با سردردتنشی و میگرن تجویز می شوند مثل داروهای ضدتهوع که داروهایی برای توقف تهوع و استفراغ (که خیلی از بیماران میگرنی به آن دچار می باشند) هستند. به علاوه افراد مبتلا به سردرد مزمن اغلب سایر داروهای کنترل شده مثل بوتالبیتال مصرف می کنند که در نتیجه ممکن است یک وابستگی به دارو پیدا نمایند و یا دردهای راجعه را گسترش دهند.
در اکثر موارد بیماران مبتلا به سردرد باید از مصرف مخدرها اجتناب کنند چون مشکل سردرد آن ها را حل نخواهد کرد و فقط فاصله سردرد را زیادتر می کند. اگر این داروها به صورت صحیح مصرف نشوند، ریسک بالایی از اعتیادوجود دارد. هرگز از داروهای مخدر قدیمی موجود در منزل و یا داروهایی که توسط دوستان یا سایر اعضای خانواده و افرادی که مبتلا به سردرد هستند پیشنهاد می شود، استفاده نکنید.
داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی و مهارکننده های COX-2 در درمان سردرد
برای خیلی از افراد مبتلا به سردردهای مزمن، NSAID ها تجویز می شوند تا حداقل بعضی از سردردها را تخفیف دهد. NSAID ها ممکن است در بیماران مبتلا به سردرد تنشی یا سردردهای گردنی مفید باشد. NSAID ها 2 آنزیم سیکواکسیژناز و سیکلواکسیژناز که سبب سردرد می شوند را بلوک می کنند. بعضی از NSAIDهایی که به صورت عادی و رایج تجویز می شوند عبارتنداز: کتوپروفن، ملوکسیکام، پیروکسیکام، سولینداک، نابومتون، ناپروکسن و تولمتین. فکر می کنیم که این موضوع درک شود که هر دارویی چه به صورت بدون نسخه و چه تجویز شده دارای عوارض جانبی خواهد بود.
در واقع اگر چه آسپرین از سال 1905 دارویی OTC است، ولی می تواند بعد از مصرف طولانی مدت در بعضی بیماران سبب خونریزی شدید دستگاه گوارش شود. و توانایی بدن برای توقف خون ریزی و ایجاد لخته را شدیداً تحت تأثیر قرار دهد. داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) از پرمصرف ترین داروهای جهان می باشند. هر ساله در آمریکا 60 میلیون نسخه حاوی داروی NSAIDمختلف تجویز می شود و در این میان، تعداد نسخه هایی که برای سالمندان تجویز می گردد 6/3 برابر بیشتر از جوانان می باشد. این داروها در درمان دردهای حاد و مزمن التهاب ماهیچه ها و استخوان ها مؤثر هستند. علت بستری شدن 7-5 درصد افراد در بیمارستان ها ناشی از عوارض جانبی داروها می باشد که از این میان 30 درصد آن به علت عوارض گوارشی، سیستم عصبی، اثرات آلرژیک و کلیوی آسپیرین و دیگر داروهای NSAID غیر انتخابی می باشد.
شایع ترین عارضه ی جانبی NSAIDها عوارض گوارشی آن ها می باشد. NSAIDها سبب مهار آنزیم های تولید کننده ی پروستاگلاندین (PG) می شوند. PGها مشتقات اسیدهای چرب هستند که در همه جای بدن حضور داشته و در انعقاد خون، عملکرد کبد، تمایز سلول های ایمنی، متابولیسم استخوان و شروع زایمان نقش دارند و از نقش های مهم آن ها حفاظت سیستم گوارشی از محیط اسیدی معده می باشد. بنابراین مهار سنتز PGبه وسیله ی داروهای NSAID احتمال ایجاد زخم معده ایجاد شده توسط NSAID ها را افزایش می دهد.
کوکسیب ها برای اولین بار به عنوان داروهای ضد درد جایگزین داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی معرفی شدند. در سال 1999 داروهای (celecoxib Vioxx Celebrex Rafecoxib) توسط FDA تأیید و وارد بازار شدند. به دنبال انجام مطالعات گسترده در انگلستان بر روی افراد بالای 65 سال مشخص شد عوارض گوارشی کوکسیب ها نسبت به داروهای NSAID غیر اختصاصی کمتر می باشد. مرگ و میر و نارسایی احتقانی قلب در بیماران تحت درمان با رفکوکسیب یا NSAID بیش از بیماران مصرف کننده سلکوکسیب می باشد. مهارکننده های Cox-2 ریسک ابتلا به بیماری های قلبی- عروقی را افزایش می دهد که این عامل وابسته به دوز آن می باشد. داروهای NSAID باید در افرادی که کمترین ریسک ترومبوتیک را دارند؛ یعنی سابقه بیماری قلبی ایسکمیک یا سکته و بیماری قلبی ندارند با حداقل دوز مؤثر و برای مدت کوتاهی مصرف شوند. در ابتدا باید داروهایی که کمترین ریسک ترومبوتیک دارند مانند آسپرین و استامینوفن برایشان تجویز شود و اگر بهبودی حاصل نشد با توجه به برآورد مزایا و معایب از داروهای مهارکننده ی اختصاصی cox-2 استفاده نمایند .به علاوه مصرف مکرر استامینوفن خطر بیماری کلیوی را بالا می برد.
مزایا و عوارض جانبی داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی در درمان سردرد
مزیت اولیه داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی(NSAID)آن است که می تواند به طور قابل ملاحظه ای سردرد را تسکین دهد و بر روی افراد مبتلا به انواع مختلف سردرد به ویژه بیماران دچار سردردهای تنشی و سرویکوژنیک مؤثر باشد. عوارض اولیه NSAID ها شامل اختلالات گوارشی، خونریزی از دستگاه گوارش و زخم معده می باشد. استرس، باعث می شود تا هر شخص دارای زخم یا زخم گسترش یافته احساس بدتر شدن بیشتری داشته باشد اما مستقیماً سبب این موضوع نمی شود.
افراد با فاکتور خطر بیماری های قلبی- عروقی باید از مصرفداروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی( NSAID)اجتناب کنند. اکثر بیماران بالای 65 سال نیز باید با مراقبت و احتیاط آن ها را مصرف کنند (خطر حمله قلبی و سکته با افزایش سن افزایش می یابد). به علاوه بیمارانی که سابقه زخم معده دارند و یا آن هایی که به طور روزمره پس از مصرف NSAID درد دستگاه گوارش را تجربه می کنند باید در مصرف NSAID تجدید نظر کنند زیرا ممکن است، سبب عود زخم شوند.
مشتقات ارگو در درمان سردرد
متجاوز از یکصد سال است که در ایالات متحده و سراسر دنیا پزشکان از مشتقات ارگو برای درمان سردرد استفاده می کنند. داروی ارگو از گیاه چاودار و سایر حبوبات مشتق شده و برای درمان سردردهای خوشه ای و میگرن استفاده می شود. این ماده سبب متوقف کردن مواد نوروشیمیایی در بدن می شود، مثل ماده P که سبب ایجاد و یا تشدید سردردهای قلبی می شود. دو نمونه داروی اصلی ارگوی خوراکی که امروزه استفاده می شوند عبارتند از: ارگوتامین تاترات و دی هیدروارگوتامین مسیلات (DHE). مشتقات ارگو به صورت زیر زبانی، اسپری داخل بینی و شیاف در دسترس هستند.
ارگوما و ارگوستات اشکال زیر زبانی دارو هستند. به علاوه ارگوتامین می تواند به صورت داخل رگی یا زیرجلدی تجویز شود. گاهی اوقات کافئین جهت تسریع در فعالیت ارگوتامین در بدن اضافه می شود. میگرانال وقتی در مرحله پرودرومال میگرن استفاده می شود بیشترین تأثیر را دارد (اغلب هم چون یک احساس عمومی خاموش شدن تعریف می شود). چون نوع دهانی دارو سبب تهوع و استفراغ می شود و خیلی از بیماران میگرنی از قبل آمادگی تهوع را دارند لذا این بیماران باید نوع غیردهانی ارگوتامین را مورد استفاده قرار دهند. ارگوتامین حدود 30 تا 60 دقیقه پس از مصرف (از طریق دهان یا مقعد) اثر می کند (در صورت مصرف زیرجلدی یا داخل وریدی سریع تر عمل می کند). بیماران بایستی 3 تا 4 ساعت استراحت کنند تا دردشان تسکین یابد.
اثرات جانبی مشتقات ارگو
عوارض جانبی مشتقات ارگو شامل تهوع، استفراغ و اضطراب می باشد. این عوارض هنگامی که دارو داخل ورید تزریق می شود برجسته هستند. اسپری بینی DME گاهی اوقات سبب احتقان بینی می شود. استفاده مکرر از ارگو می تواند سبب گسترش سردرد راجعه شود.
بعضی بیماران نباید از مشتقات ارگو استفاده کنند. بیمارانی که فشار خون بالا یا بیماری قلبی دارند و هر بیماری با اختلال در گردش خون (اختلال با گردش مایعات در بدن) باید از مصرف این دارو خودداری کند. هم چنین افراد مبتلا به واسکولیت – شرایطی که عروق خونی به دلایل متعددی ملتهب هستند- نباید از این رده ی دارویی استفاده کنند. خانم های باردار نیز قطعاً از این دارو اجتناب کنند.
دارو های شل کننده های عضلانی در درمان سردرد
شل کننده های عضلانی داروهایی هستند که فقط عضلات را شل و ریلکس می کنند. گاهی اوقات ضددردهایی نیز همراه با شل کننده های عضلانی تجویز می شود. شل کننده ها می توانند برای درمان سردرد مزمن به ویژه سردردهای گردنی و سردردهای تنشی استفاده شوند. عموماً در معالجه میگرن، سردردهای خوشه ای و دیگر انواع سردردها بی تأثیر هستند.
سوما یا سوپریدول (2 مدل از کاریزپرودول)، سایکوبنزاپرین و متوکاربامول (روباکسین) تعدادی از شل کننده های عضلانی می باشند. این داروها به شکل دهانی در دسترس هستند، اگرچه بعضی از آن ها مثل متوکاربامول می تواند تزریقی هم باشد. شل کننده ها معمولاً سبب ایجاد سستی و رخوت می شوند و ممکن است منجر به اختلال در قضاوت فرد در زمانی که تحت تأثیر داروست شود. بیمارانی که قبلاً داروی آرام بخش گرفته اند باید از مصرف شل کننده های عضلانی و الکلی اجتناب کنند.
هشدار دیگر آن که اگر ضدافسردگی های سه حلقه ای همراه با شل کننده های عضلانی، مصرف شوند عوارضی مانند سستی در بر دارند. سایر داروهایی که باید از مصرف هم زمان با شل کننده های عضلانی اجتناب شوند شامل آنتی هیستامین ها، آرام بخش ها، مخدرها، باربیتورات ها و داروهای ضد صرع می باشند.
همچنین هرگز بیش از یک نوع شل کننده عضلانی در یک زمان مصرف نکنید. بیماران دیابتی باید بدانند که متاکسالون می تواند سبب ظهور یک قند خون غیر طبیعی شود. شل کننده های عضلانی عموماً ممکن است سبب چنین عوارض جانبی نظیر ضربان قلب تند، تنگی نفس، راش پوستی، فشردگی قفسه ی سینه، قرمزی چشم ها و احتقان شوند. به علاوه داروهای این گروه ممکن است سبب تاری دید و عدم تعادل در بعضی بیماران شود.
